محمد موحدان - محقق موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

محدودیت منابع آبی در کشور، حفظ آب و کاهش تلفات آب را از مخازن ذخیره، به خصوص در مناطق خشک و نیمه­خشک، کاملا ضروری می نماید.  برای کنترل نشت از مخازن آب، تاکنون روش های متعدد به کار گرفته شده است.  به رغم کاربرد وسیع پوشش بتن در این مخازن، ترک­خوردگی ها و تخریب ها که در دوران بهره برداری به دلایل گوناگون بروز می کند مشکلات عدیده ای نظیر نشت بیش از حد انتظار و تلفات آب را در پی دارد که کارآیی این پوشش ها را محدود می سازد.  امروزه استفاده از پوشش های ژئوسنتتیک، نظیر ورقه های ژئوممبران، به دلیل هزینه کم اجرا و نشت ناچیز آب، مورد توجه بهره برداران قرار گرفته است.  در این تحقیق ابتدا مشکلات موجود در مراحل مختلف طراحی و اجرای پوشش ژئوممبران روی استخر ذخیره آب بتنی فرسوده بررسی و پس از آن با آزمون نشت به روش آب­ایستی، کارآیی این نوع پوشش در کنترل نشت آب از استخر در شرایط مختلف ارزیابی شد.  نتایج نشان می دهد که نصب و اجرای پوشش های ژئوممبران باید به گونه ای باشد که از اعمال تنش اضافی بر آن­ها جلوگیری شود.  همچنین، اجرای این پوشش ها روی بتن های با عمر بالا و دیواره های شیب­دار نیازمند تمهیدات خاص در مراحل طراحی، نصب، و نگهداری است.  ارزیابی تلفات آب در استخر با پوشش ژئوممبران نیز نشان می دهد که طراحی مناسب و اجرای دقیق اتصالات در محل اجزای جانبی استخر، تا حد چشمگیری میزان نشت را کاهش می دهد.  همچنین نتایج نشان داد که اجرای مناسب ژئوممبران و آب­بندی صحیح این اجزا، نشت آب از استخر را به حد  ۹/۱۶ میلی متر در روز بر مترمربع محدود می کند.   

آزمون نشت, استخر بتنی, تلفات آب, ورقه ژئوممبران