سید مهدی هاشمی - پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
سونیا صادقی - دانشجوی دکتری سازه های آبی دانشگاه تربیت مدرس، استاد مدعو گروه مهندسی عمران دانشگاه آزاداسلامی واحد بابل، ایران
اسماعیل ادیب مجد - کارشناس ارشد دفتر فنی، شرکت آب منطقه ای اصفهان

بهبود مدیریت بهره­برداری کانال اصلی شبکه­های آبیاری به­­منظورتوزیع عادلانه آب کشاورزی در کانال­های درجه دو ضروری است. در این تحقیق، به راهکارهای صرفا غیرسازه­ای به­منظور بهبود وضعیت کنونی بهره­برداری کانال­ اصلی آبیاری پرداخته شده است که با مشکل نوسان­های جریان ورودی روبه­­روست. در این­باره و بر اساس قابلیت عملیاتی شدن در بهره­برداری کانال اصلی، چهار راهکار به­­ترتیب با تاکید بر شرایط قابل پیش­بینی نوسان­های ورودی، شرایط غیر قابل پیش­بینی، امکان نوبت­بندی تحویل آب به بالادست و پایین­دست کانال اصلی و کاهش مدت زمان آبگیری با افزایش ناگهانی دبی ورودی در سراب کانال پیشنهاد شده است. میزان تاثیر هر یک از راهکارهای غیرسازه­ای گفته شده در بهره­برداری کانال اصلی، با بهره­گیری از مدل ریاضی تهیه شده در کانال اصلی شبکه آبیاری رودشت در شبیه­ساز هیدرودینامیک ICSS، با استفاده از شاخص­های ارزیابی عملکرد بررسی شد. نتایج بررسی­ها حاکی از بهبود موثرتر بهره­برداری کانال اصلی با استفاده از راهکارهای سوم و چهارم است به­طوری­که با اجرای آنها، حداکثر خطا در دبی تحویلی، کفایت تحویل و عدالت توزیع بین آب­بران پایین­دست کانال اصلی و بالادستی­ها، به­طور متوسط برای تمام آبگیرهای واقع شده در کانال به­ترتیب به­میزان ۲۵، ۱۸ و ۱۷ درصد بهبود یافته است.

بهره برداری, دریچه نیرپیک, شبکه آبیاری رودشت, کانال اصلی, نوسان های ورودی