نادر عباسی - دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
رضا بهراملو - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان

این پژوهش به منظور بررسی علل ترک خوردگی و تخریب پوشش بتنی کانال اصلی انتقال آب دشت شبانکاره انجام گرفته است. بدین منظور ابتدا در چند نوبت از محل پروژه بازدید , با حفر چال های شناسائی از عمق های مختلف نمونه برداری گردیدند. نمونه های اخذ شده مورد آزمایش های شناسایی ، تعیین پتانسیل واگرایی و تعیین میزان گچ قرار گرفت. نتایج بررسی ها نشان داد تخریب های صورت گرفته به واسطه نشست بستر کانال بوده است. این موضوع مشکل آفرین بودن خاک بستر را به اثبات رساند.نتایج آزمایش های واگرایی نشان داد در برخی از نمونه های خاک منطقه پتانسیل واگرایی فیزیکی وجود دارد ولی از آنجائیکه این نوع خاک ها بصورت رگه های با ضخامت کم در نقاط مختلف بدون الگوی خاصی پراکنده اند، نمی تواند عامل اصلی تخریب ها محسوب شود. نتایج آزمایشهای مختلف فیزیکی، شیمیائی و به ویژه مقدار گچ خاک، نشان داد اغلب نمونه ها حاوی مقادیر قابل توجهی گچ از حدود یک تا نزدیک ۷۰ درصد بوده و تخریب ها نیز در مناطقی که میزان گچ در آنها زیاد بوده رخ داده است.بدین ترتیب عوامل ژئوتکنیکی، یعنی وجود توده های گچی و فراهم شدن شرایط انحلال در اثر جریان آب، عامل ایجاد ترک خوردگی و تخریب در کانال انتقال آب شبانکاره شناخته شد.

خاک مشکل افرین, تخریب پوشش بتنی, کانال آبیاری, شبانکاره