شهاب نیر - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه سمنان.
سعید فرزین - استادیار گروه مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه سمنان
حجت کرمی - استادیار گروه مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، دانشکده عمران، دانشگاه سمنان
محمد رستمی - پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

رودخانهپدیده ­ای است طبیعی و فعالکه کناره ها و بستر آن همواره در حال تغییر و فرسایش است. همین امر سبب شده تا مسیر رودخانه طی زمان دستخوش تغییرات و تحولات اساسی شود. روش هایی گوناگون برای کاهش فرسایش کناری وجود دارد که یکی از آنها استفاده از آبشکن است. در این پژوهش آزمایشگاهی، تاثیر آبشکن های سری ساده، T شکل و L شکل در کانال مستقیم بر تغییرات زمانی آبشستگی اطراف آنهابررسی، مقایسه و تحلیل شد. نتایج به­دست آمده نشان می­دهد که آبشکن T شکل در ۱۰ درصد اول مدت زمان آبشستگی به بیش از ۹۰ درصد آبشستگی تعادلی می رسد. برای آبشکن ساده و L شکل در ۱۵ درصد اول مدت زمان آبشستگی، این مقدار بیش از ۸۰ درصد است. همچنین، بیشترین عمق آبشستگی در آبشکن ساده و L شکل دیده شده است، این مقدار در حدود سه برابر عمق جریان است. آبشکن T شکل در حدود y۳/۰ (y عمق جریان است) کمتر از سایر هندسه ها درجایگاه اول آبشستگیدارد. عمق حداکثر آبشستگی در همه هندسه ها کمی عقب تر از نوک دماغه ایجاد می شود. نتایج مقایسه عمق آبشستگی اطراف سه نوع آبشکن در مقاطع مختلف نشان می­دهد که آبشستگی متوسط آبشکن T شکل نسبت به آبشستگی متوسط آبشکن ساده y۴/۰ و نسبت به آبشستگی متوسط آبشکن L شکل y۲۵/۰ کمتر است. سرانجام اینکه برای محاسبه تغییرات زمانی آبشستگی، با توجه به شکل هندسی آبشکن، رابطه ای پیشنهاد گردید.عمق آبشستگی حاصل از این آزمایش ها و رابطه پیشنهادی با رابطه­های تخمینی دیگر محققان مقایسه شد. همچنین دیده شد که بیشترین فرسایش در ساحل مقابل آبشکن ها مربوط به آبشکن L شکل است.

آبشکن ساده, آبشکن های سری, آبشکن L شکل, آبشکن T شکل, عمق آبشستگی