هادی بالی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، گروه مهندسی عمران آب، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
سید حسین مهاجری - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
امیر صمدی - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

تاثیرمورفولوژیکی بستر رودخانه­ ها و کانال ­های انتقال آب بر شرایط زیست­ محیطی و هیدرولیکی از موضوعاتی است که  همواره درباره آن  بحث می شود. از آنجاکه بسترهای شنی رودخانه ­ها و کانال­ ها حاوی ویژگی­ های بیولوژیکی و هیدرولیکی منحصر به ­فرد  هستند، مطالعه ساختار بستر و توزیع ارتفاعی آن و تاثیرگذاری آن بر شرایط مختلف اکولوژیکی و هیدرولیکی بسیار بااهمیت است. به منظور تعیین مدل رقومی چنین رودخانه­هایی، امروزه استفاده از روش­ های نوین در مطالعات مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه، کاربرد دستگاه کینکت در تعیین مدل رقومی بسترهای شنی بررسی و ارزیابی شده است. به این منظور برداشت ­هایی در بسترهای مصنوعی در مقیاس آزمایشگاهی صورت پذیرفت و پس از آن، کاربرد این روش در تعیین بستر شنی رودخانه کردان، یکی از رودخانه ­های قرار گرفته در اقلیم خشک و نیمه خشک نواحی مرکزی ایران و تحت تابش نور خورشید، ارزیابی شد. بررسی­ ها نشان داد که قابلیت این دستگاه در ساخت مدل رقومی به رنگ، ابعاد و جنس مصالح بستگی دارد. همچنین مشاهده شد که این دستگاه قادر است با دقت نسبی کمتر از ۲۰ و ۴۰ درصد در بسترهای دارای شکل ­های هندسی به ترتیب منظم و نامنظم، مدل رقومی را برآورد کند. با این همه، نتایج حاصل از کاربرد این دستگاه در مطالعات میدانی بیانگر اثر زیاد پرتو فروسرخ (مادون قرمز) موجود در محیط و اثر منفی سایه در فضای بین سنگدانه ­هاست که کاربرد این دستگاه را در مطالعات میدانی با چالش مواجه می ­سازد. بررسی­ ها، به ­طور مشخص، نشان داد که با ایجاد سایه در مطالعات میدانی تعداد ابر نقاط ساخته شده در سطح نمونه برداشت شده، از حدود ۳۳۵۰۰۰ نقطه به حدود ۴۲۵۰۰۰ نقطه افزایش می­ یابد که نشانه­ ای است از بهبود کیفیت به میزان  ۲۶ درصد. به منظور رفع این نقیصه و کاربردی کردی دستگاه کینکت در اقلیم­ های خشک و نیمه خشک پیشنهاد شده است برداشت­ های میدانی با استفاده از اتاقک تاریک یا در شرایط آب و هوایی ابری-بارانی دنبال شود.

آنالیز خطا, رودخانه بستر شنی, رویکرد نقطه به نقطه, مدل رقومی ارتفاع