کرامت اخوان - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش
نادر عباسی - استاد پژوهش، بخش تحقیقات آبیاری و زهکشی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
میلاد خیری قوجه بیگلو - دانشجوی دکتری⸲ دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز⸲ تبریز⸲ ایران
هدیه احمدپری - دانشآموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران

شبکه آبیاری مغان مانند سایر شبکه های آبیاری با معضل تلفات آب مواجه است. در سال های اخیر در راستای ارتقاء راندمان انتقال آب، بخش عمده ای از کانال های درجه سه این شبکه در سطحی معادل۴۳۰۰۰ هکتار با استفاده از کانال های پیش ساخته بتنی به سازی شده است. در این پژوهش عملکرد فنی و وضعیت بهره برداری کانال های پیش ساخته بتنی در دشت مغان موردبررسی قرارگرفته است. بدین منظور پس از بازدیدهای فنی از پروژه های مختلف شبکه کانال های پیش ساخته در منطقه، تعداد ۴۰ کانال به عنوان نمونه انتخاب و اندازه گیری مربوط به تعیین راندمان انتقال، زمان انتظار زارعین و تلفات زمین در آن ها انجام گردید. بر اساس نتایج به دست آمده از اندازه گیری های انجام شده، متوسط راندمان انتقال آب در کانال های مربوط به اراضی کشت و صنعت، زیر کانال برگشتی A و زیر کانال A به ترتیب ۸۹ ، ۸۹/۴۷ و ۸۶/۷۷ درصد و متوسط انتظار زارعین، ۳۷ دقیقه در کیلومتر و تلفات زمین ۳ /۵۱مترمربع در هکتار بود. همچنین مشخص گردید عدم کارایی مناسب واشرهای آب بندی، رشد گیاهان آبزی، تخریب ابنیه و دریچه ها، آبگیری غیراصولی، شکستگی و عدم ترمیم کانال ها و آبگیری بیش از ظرفیت و مهم تر از همه نبود تشکل بهره برداری و نگهداری، ازجمله مشکلات عمده در بهره برداری از کانالهای پیش ساخته بتنی مغان می باشند.

آبگیری غیراصولی, راندمان انتقال, تلفات زمین, زمان انتظار زارعین, کانال پیش ساخته بتنی