مصطفی حیدری - کارشناس ارشد مهندسی عمران-آب و سازه های هیدرولیکی دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
محمد بهرامی یاراحمدی - استادیار گروه سازه های آبی دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
محمود شفاعی بجستان - استاد گروه سازه های آبی دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

تعیین شرایط هیدرولیکی جریان در کانال های با بستر رسوبی مستلزم اطلاع دقیق از مقاومت جریان و ضریب شزی می باشد که برخلاف کانال های صلب علاوه بر اندازه زبری، به شکل بستر نیز بستگی دارد. به منظور بررسی میزان تاثیر اندازه ذرات بر مقاومت ناشی از شکل بستر، این مطالعه انجام گردید. شکل های بستر بصورت مصنوعی ساخته شدند و دو اندازه رسوبات (۵۱/۰ و ۱۸/۲ میلیمتر) بر سطح آنها چسبانده شد. آزمایش ها تحت تاثیر شیب های مختلف و شرایط هیدرولیکی متفاوتی در یک فلوم مستقیم آزمایشگاهی به طول ۱۲ متر انجام شد. نتایج نشان داد که بطور کلی با افزایش شیب بستر و اندازه ذرات، مقاومت در مقابل جریان افزایش و یا ضریب شزی مربوط به ذره ذره ((C_b ) ́)، ضریب شزی مربوط به شکل بستر (C_b^'') و ضریب شزی کل (C_b) کاهش می یابند. نتایج نشان می دهد که ضریب شزی مربوط به ذره ((C_b ) ́) برای ذرات با اندازههای ۵۱/۰ و ۱۸/۲ میلیمتر بطور متوسط بهترتیب ۹۸ و ۹۳ درصد بیش از ضریب شزی کل (C_b) و ۷۱ و ۶۵ درصد بیش از ضریب شزی مربوط به شکل بستر (C_b^'') است. علاوه بر این ضریب شزی مربوط به شکل بستر (C_b^'') برای ذرات با اندازههای ۵۱/۰ و ۱۸/۲ میلیمتر بطور متوسط بهترتیب ۱۶ و ۱۷ درصد بیش از ضریب شزی کل (C_b) می باشد.

تلماسه, شکنج, ضریب شزی, شکل بستر, مقاومت جریان