بررسی رابطه جرم «محاربه» و «افساد فی الارض»؛ از مبانی فقهی تا رویه قضایی
عنوان مقاله: بررسی رابطه جرم «محاربه» و «افساد فی الارض»؛ از مبانی فقهی تا رویه قضایی
شناسه ملی مقاله: JR_FVH-16-45_001
منتشر شده در در سال 1401
شناسه ملی مقاله: JR_FVH-16-45_001
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:
مجید شریف زاد - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی، دانشگاه تربیت مدرس. تهران
محمد جعفر حبیب زاده - استاد گروه حقوق جزا و جرم شناسی . تربیت مدرس. تهران . ایران
خلاصه مقاله:
مجید شریف زاد - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی، دانشگاه تربیت مدرس. تهران
محمد جعفر حبیب زاده - استاد گروه حقوق جزا و جرم شناسی . تربیت مدرس. تهران . ایران
از جمله موضوعهای چالشی و مهم در حقوق کیفری ایران، بررسی رابطه محاربه و افساد فیالارض است؛ جرایمی که با پیروزی انقلاب اسلامی وارد گفتمان عدالت کیفری ایران گردیده است. قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در مواد ۲۷۹ و ۲۸۶ دو عنوان مذکور را به عنوان جرم مستقلی پیش بینی کرده است که به چندین دهه اختلاف در رویه های قضائی پایان داد. بررسی سیر تقنینی نشان دهنده این است که پس از انقلاب اسلامی، صرفنظر از فقدان قانون ماهوی مدون تا سال ۱۳۶۱، دادگاههای انقلاب با صدور احکام متعدد با عناوین محاربه و افساد فیالارض به اتهام برخی از سران نظام گذشته و گروههای دخیل در اغتشاشها و درگیریهای منطقهای رسیدگی میکرد تا اینکه در قانون حدود و قصاص ۱۳۶۱ عنوان «محارب» تعریف شد و با وجود تفاوت در عنصر مادی، عنصر معنوی، قلمرو و حتی تاثیر انگیزه در این دو عنوان ماده ۱۸۳ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ محارب و مفسد فی الارض را منطبق بر یکدیگر دانسته و در ردیف هم قرار گرفتند. همچنین نگاهی به منابع فقهی نیز نشانگر اختلاف آراء به لحاظ استنباط از آیه ۳۳ سوره مائده می باشد. بسیاری از فقها و مفسران اسلامی این دو عنوان را یک وصف دانسته و برخی با مستقل دانستن آن ها در مفهوم یا مصداق، قائل به رابطه عموم و خصوص بین این دو عنوان گردیده اند. نگارنده با استفاده از منابع کتابخانه و با رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی متون فقهی و رویه های قضایی پرداخته و به این نتیجه رسیده است که رابطه بین دو عنوان «محاربه» و «افساد فی الارض»، عموم و خصوص مطلق است.
کلمات کلیدی: محاربه, افساد فی الارض, تحولات قانونی, فقه, رویه قضایی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1577344/