نصرت ا...صفائیان
مریم شکری
بهمن جباریان امیری

توسعه درست در جای مناسب خود مناسب خود انجام پذیرد.افزایش دسترسی اکوسیستم های حاشیه جنوب دریای خزر با ظاهری توانمند-و با برخورداری از جاذبه ها و منابع فراوان اکولوژیک-زمینه بوسعه فراگیری را در پی داشته که در اثر آن سلامت محیط زیست این سرزمین به مخاطره افتاده است.از دیدگاه کلی با توجه به رشد شتابان جمعیت در کشور-امکان توقف و یا رودررویی با این توسعه عجولانه برای بومشناسان و مدیران آگاه میسر نیست. درتحقیق حاضر اکو سیستم های کرانه های جنوبی دریای خزر بر اساس پایداری اکولوژیک و درجه آسیب پذیری آنان طبقه بندی گردید.این طبقه بندی به منظور معرفی و مشخص نمودن مناطق پایدار و همچنین آسیب پذیر در برابر فعالیت های انسانی-در سطح زیر حوزه های آبخیز کلان شمال کشور با کاربرد روش عینی آسیب پذیری بر اساس شناخت و مطالعه عوامل اکولوژیک و تجزیه و تحلیل اثرات متقابل آنان صورت پذیرفت .نتایج بدست آمده نشان می دهد که حدود ۸۴/۱۷درصد اکوسیستم های مورد مطالعه در طبقه ۲(مقاوم)-۳۶/۵۳درصد در طبقه ۳(متوسط)-۶۲/۱۶درصد در طبقه۴(حساس)و ۱۸/۱۲درصد در طبقه ۵(خیلی حساس)در برابر آسیب های تحمیلی قرار گرفته اند.بر اساس نتایج برست امده در کل عرصه مطالعاتی مناطقی به عنوان خیلیمقاوم(طبقه۱)تشخیص داده نشد.در مجموع بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه و پژوهش های سایرین می توان اذعان نمود که شنال کشور با وجود دارا بودن منابع فراوان اکولوژیک-به خاطر اسیب پذیر بودن اکو سیستم آن چندان مهیای توسعه نیست و برای دستیابی به توسعه ای پایدار و جلو گیری از تخریب محیط زیست ارزشمند کرانه های دریای خزر –آگاهی از پایداری اکولوژیک بستر پذیرنده توسعه (محیط زیست)و ارزیابی اثرات زیست محیطی اجرای هر پروژه ضروری است.

آسیب پذیری, پایداری اکولوژیک, توسعه, دریای خزر, شمال ایران