هما ایرانی بهبهانی
بنفشه شفیعی
حمید شاملو
بهاره پیرزاده

طبیعت، با وجود مقاومت و استحکام خود از حساس ترین و شکننده ترین اکوسیستم های جهان به شمار می آید. در سالیان اخیر در اثر عواملی از قبیل گسترش شهرها، احداث جاده ها، بهره برداری بی رویه از منابع و گردشگری در کوهستان، مسائلی همچون تغییرات آب و هوایی، فرسایش خاک، سیل، تخریب پوشش گیاهان بومی و جایگزینی با گیاهان غیر بومی بروز کرده اند بنابر این تحقیق حاضربا هدف دستیابی به اصول و مبانی طراحی در محیط کوهستان (به طور خاص پارک های کوهستانی) و حفظ و بازگرداندن پایداری به این محیط انجام شده و منظرسازی طبیعی به عنوان رویکردی اکولوژیک و مبنایی برای مراحل شناخت و تحلیل مورد توجه واقع شده است. از آنجاکه استفاده از گیاهان بومی در رویکرد مذکور مهمترین اصل است بنابراین برداشت ها و بررسی های میدانی بر روی گیاهان بومی اکوسیستم دامنه های جنوبی رشته کوه البرز (در مقیاس کلان) و اکوسیستم دره جمشیدیه (در مقیاس خرد) براساس معیارهای زیبایی، دوام و پایداری نسبت به شرایط محیطی، مقاومت به خشکی و آفات و بیماری ها و توانایی نگهداری آسان انجام پذیرفته است. نتیجه این مطالعات ارائه راهکارهای طراحی پایدار دامنه های کوهستانی برای ایجاد پارک کوهستانی مورد نیاز شهرها ست که از تخریب پوشش گیاهی دره جلوگیری کرده و پایداری زیستگاه ها و رویشگاه های دره را تضمین می نماید. در نهایت، طراحی طرح توسعه پارک کوهستانی جمشیدیه، با استفاده از گونه های بومی دره و رعایت اصول و الگوهای منظر سازی طبیعی و با تاکید بر ایده مناظر سایه (جنگل) و آفتاب (علفزار) صورت گرفته است. در نتیجه، منظری طبیعی و پایدار و سازگار با محیط ارائه شده است که می تواند الگویی قابل تعمیم برای طراحی پارک های کوهستانی دره های دامنه جنوبی البرز باشد. پارک هایی که علاوه بر هزینه های نگهداری پایین، به واسطه سازگاری با کوهستان، تبدیل به مکانی مناسب برای حفاظت از گیاهان بومی باشند.

پارک های کوهستانی, دامنههای جنوبی رشته کوه البرز, دره جمشیدیه, طراحی سازگار با محیط, گیاهان بومی, منظر سازی طبیعی