مهرداد نظریها - استادیار دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران
عرفان دانایی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران
سید حسین هاشمی - استادیار پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی
امیر حسین ایزد دوستدار - مدیر دفتر مطالعات پایه، محیط زیست و میراث فرهنگی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران

در دهه های اخیر و در شروع قرن جدید یکی از نگرانی های مردم ساکن کره زمین و خصوصا کشورهای واقع در مناطق خشک از جمله کشور ما مساله آب است به گونه ای که دسترسی به آب با کمیت و کیفیت مناسب به یک چالش مهم تبدیل شده است. آب خروجی مخازن سدها نسبت به آب ورودی آنها به دلیل افزایش زمان ماند آب و ایجاد پدیده لایه بندی تغییر کیفیت می دهند. خصوصیات دمایی و پایداری آب مخازن سدها را می توان با استفاده از مدلهای ریاضی پیش بینی کرد و در صورت پیش بینی مشکلات زیست محیطی، می توان از طرق مختلف برای تخفیف و تسکین آن، راه درمانی را در پیش گرفت. در این مقاله رژیم حرارتی مخزن سد در دست احداث بختیاری با استفاده از مدل CE-QUAL-W۲ بررسی شده است. داده های ژرف شناسی مخزن سد، اطلاعات هواشناسی و هیدرولوژی مربوط به مخزن سد بختیاری تهیه شد. بر اساس تغییرات احتمالی در جریان آبدهی رودخانه سه سناریو برای سالهای خشک، نرمال و تر تعریف شد. نتایج سال خشک نشان دهنده لایه بندی از اواخر فروردین تا اواخر شهریور بوده، اما نتایج سال نرمال نشان دهنده یک لایه بندی هفت ماهه از اواخر اردیبهشت تا اواخر آذر است در سال تر، به جز لایه های سطحی که تابع تغییرات ماهانه دما هستند، دمای لایه های میانی بیشتر تابع دمای آب ورودی بوده و مخزن به دلیل عدم تشابه کارکرد با سالهای خشک و نرمال، تغییرات لایه بندی پیش بینی شده را تجربه نمی کند. در کلیه سناریو ها یک لایه راکد در زیر تراز آبگیر مشاهده می شود. هر چه تاثیر وجود سد روی رژیم آبی بیشتر باشد (سال خشک)، امکان نزدیکی شرایط به وضعیت دریاچه ای بیشتر است. اما با کاهش آثار سد روی رژیم جریان(سال مرطوب)، کیفیت آب خروجی از کلیه جهات بیشتر تحت تاثیر رژیم ورودی قرار می گیرد.

سد بختیاری, شبیه سازی, لایه بندی حرارتی