محمدحسین فاتحی - دانشجوی دکتری محیط زیست دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف
جلال شایگان - استاد محیط زیست دانشکده مهندسی شیمی و نفت دانشگاه صنعتی شریف

روشهای دفن در خاکچال و سوزانش (با وجود مخاطرات محیط زیستی مانند نشر گازهای سمی شامل دیوکسین، آلودگی منابع آبهای سطحی و زیرزمینی و نشر گازهای گلخانه ای) به عنوان دو روش رایج برای دفع پسماندها در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می گیرند. در این تحقیق، توانایی تبدیل زیستی پسماندهای آلی به مواد باارزش در بسترهای مختلف و در طی فرایند پوسش کرمی به عنوان روشی موثر و مقرون به صرفه مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور پسماندهای آلی به دست آمده از میدان میوه و تره بار جلال آل احمد شهر تهران در فصل تابستان ۱۳۸۸ به عنوان خوراک (ماده اولیه) برای گونه کرم «آیزینا فئوتیدا» و سه بستر مختلف شامل مخلوط خاک باغچه و کود گاوی، برگ های پوسیده جمع آوری شده از محوطه و خرده کاغذهای ایجاد شده با دستگاه کاغذ خردکن دانشکده مهندسی شیمی و نفت (دانشگاه صنعتی شریف) بررسی شد. آنالیز کرم پوسال حاصل نشان داد که میزان کربن آلی پس از گذشت ۷۵ روز از فعالیت کرم ها، در حدود ۵۰ درصد کاهش (تبدیل به دی اکسیدکربن) و میزان نیتروژن نیز به دلیل تثبیت نیتروژن هوا، از ۱۰۰ تا ۵۰۰ درصد (بسته به نوع بستر) افزایش یافته بود. پتاسیم و فسفر نیز به دلیل انتقال به حالت قابل دسترس، چندین برابر خوراک اولیه افزایش پیدا کرده بودند. بیشترین کاهش نسبت کربن به نیتروژن در بستر کاغذی و بیشترین افزایش فسفر و پتاسیم به ترتیب در بسترهای شماره دو و سه مشاهده شد. نتایج تحقیق نشان می دهند که روش پوسش کرمی می تواند به عنوان روش کارا و همسو با محیط زیست برای مدیریت ضایعات میادین میوه و تره بار استفاده شود.

پسماندهای آلی, پوسش کرمی, مواد بستری, نسبت کربن به نیتروژن و آیزینا فئوتیدا