عزیر عابسی - دانشجوی دکتری آب و محیط زیست، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
محسن سعیدی - دانشیار گروه آب و محیط زیست دانشکده عمران دانشگاه علم و صنعت ایران

در این تحقیق با انجام نمونه برداری از رسوبات سطحی بستر دریا نسبت به تعیین غلظت هیدروکربن های محلول و نامحلول آلیفاتیک (AHC) و آروماتیک (PAH) در سطح منطقه ای وسیعی از مرزهای آبی جنوب دریای خزر در مجاورت استانهای گلستان و مازندارن اقدام گردیده و مقادیر بدست آمده با غلظت های پیشین مقایسه گردیده است. بررسی غلظت کل این ترکیبات در رسوبات ساحلی منطقه مورد مطالعه گویای پراکندگی آنها به ترتیب در بازه ۳/۴-۱/۳۹ و ۳۰۰۰-۱۵۰۰۰ با تمرکز بیشتر در قسمت های مرکزی استان مازندارن است. بررسی مقایسه ای غلظت های یاد شده گویای آن است که علیرغم غلظت پایین این ترکیبات، هیدروکربن های فوق در سواحل ایرانی دریای خزر به طور محسوس دارای غلظتی بالاتر از سواحل ترکمنستان و قزاقستان می باشند. در این مطالعه همچنین به منظور تعیین منشاء هیدروکربن های آلیفاتیک ((AHC مشاهده شده نسبت به توسعه مجموعه ای از شاخص های کمی اقدام شده است. بررسی این شاخص ها گویای منشاء بیولوژیکی و غیرنفتی هیدروکربن های مشاهده ای عمدتا ناشی از واکس های تولیدی با گیاهان عالی خشکی، در محدوده جنوب شرقی دریای خزر است. این درحالی است که در مطالعات مشابه، هیدروکربن های مشاهداتی در سواحل جنوب غربی خزر در منتهی الیه سواحل غربی استان گیلان بیشتر از منشاء نفت های فسیلی گزارش شده اند. منشاء بیولوژیک هیدروکربن های مشاهده ای در این سواحل به این ترتیب، عدم تاثیرپذیری سواحل استانهای مازندران و گلستان از آلاینده های نفتی ورودی به سواحل غربی این دریا در مجاورت کشور آذربایجان را نشان می دهد.

آلودگی نفتی, رسوبات دریای خزر, منشا, هیدروکربن