علی زنگی آبادی - دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمود اکبری - دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری،

بهبود زندگی انسان هدف غایی برنامه های توسعه است. پژوهش حاضر در راستای نیل به این هدف با استفاده از تکنیک های تحلیل عاملی و خوشه ای به سطح بندی فضایی و تحلیل میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان فارس مبادرت کرده است. روش تحقیق از نوع کمی و تحلیلی بوده، جامعه آماری را شهرستان های فارس و شاخص های مورد بررسی ۴۳ مورد بوده است. نتیجه حاصل از به کارگیری تحلیل عاملی، تقلیل شاخص های پژوهش به شش عامل نهایی است که ۰۶۰/۷۳ درصد واریانس را توضیح می دهد. با توجه به شاخص ترکیبی به سطح بندی شهرستان های استان فارس در پنج گروه مبادرت شده است: سطح بسیار توسعه یافته: شهرستان شیراز؛ سطح توسعه یافته: شهرستان های خرمبید، آباده و ارسنجان؛ سطح تا حدودی توسعه یافته: شهرستان های سپیدان، لامرد، ممسنی، اقلید و بوانات؛ سطح کمتر توسعه یافته: شهرستان های خنج، لار، جهرم و استهبان؛ سطح محروم: شهرستان های نیریز، فیروزآباد، کازرون، مهر، داراب، پاسارگاد، فسا، مرودشت، قیر وکارزین، فراشبند و زرین دشت. نتایج سطح بندی ها نشان می دهد که وضعیت سنجی شاخص های مورد بررسی در شهرستان های فارس حکایت از نابرابری و عدم تعادل دارد. شهرستان شیراز به دلیل داشتن مرکزیت سیاسی در استان برتری خود را در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره حفظ کرده است. درنهایت با توجه به سطح توسعه هر یک از شهرستان ها راهکارهایی برای برنامه ریزی شاخص های توسعه ارایه شده است.

استان فارس, تحلیل خوشه ای, تحلیل عاملی, شاخص های توسعه