نغمه مبرقعی دینان - دانشگاه شهید بهشتی ، استادیار پژوهشکده علوم محیطی
افسانه نعیمی فر - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، ارجح بودن مسائل اقتصادی نسبت به ملاحظات زیست محیطی، سبب انجام سیاستگزاری ها بدون توجه به هزینه های زیست محیطی شده است. در حالی که با وارد کردن محاسبات زیست محیطی در مطالعات مربوط به سیاستگزاری، می توان خسارات زیست محیطی حاصل از آن را هم در نظر گرفت. از همین رو در مطالعه حاضر، تلاش شده است تا با استفاده از تکنیک داده-ستانده اقتصادی-زیست محیطی، راهکارهای مناسب که تامین کننده استاندارهای زیست محیطی در جریان سیاست تجاری توسعه صادرات است، بررسی شود. به همین منظور از مقادیر انتشار ۵ نوع آلاینده هوا ( CO۲, SPM, CH, NOX, SO۲) در ۱۸ بخش اقتصادی و جدول داده-ستانده متداول سال ۱۳۷۸ استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد، تبعات منفی زیست محیطی در گسترش صادرات بخشهای خدمات، بازرگانی، کشاورزی، صنایع غذایی، صنایع چوب و کاغذ و ساختمان، کمتر از پیامدهای مثبت اقتصادی آن است. همچنین سرانه آلودگی کل ارزش افزوده کل و سرانه آلودگی کل اشتغال کل در این بخشها کمتر از سایر بخشهای تولیدی است. بخش برق ناکارامدترین بخش در تامین همزمان اهداف اقتصادی و زیست محیطی به هنگام توسعه بخشی صادرات است. با توجه به آلاینده زایی مستقیم بخش برق و نقش آن در تولید و آلاینده زایی غیرمستقیم سایر بخشها، استفاده از جانشین های پاک مانند استفاده از جانشین های تجدیدپذیر و تغییر شیوه های تولید، ضمن آنکه در تحقق اهداف اقتصادی خللی ایجاد نمی کند، در کاهش انتشار آلاینده ها، تاثیر بسزایی خواهد داشت.

ارزش افزوده, اشتغال, آلودگی, توسعه صادرات, جداول داده-ستانده