الهام یوسفی - دانشجوی دکترای برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست دانشگاه تهران
فاطمه قسامی - دانشجوی دکترای آموزش محیط زیست دانشگاه تهران
اسماعیل صالحی - استادیار دانشکده محیط زیست،دانشگاه تهران
محسن کافی - دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران

فضای سبز، به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع دارای ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی وکالبدی است و برای این که بتواند نقش ها و عملکرد های خود را به خوبی ایفا کند، اولین و مهمترین گام تعیین مکان های مناسب برای آن است، که پیش زمینه آن تجزیه و تحلیل تناسب فضای سبز است. و سه گام اصلی آن تعیین عامل های تناسب، وزن دهی عامل ها به روش AHP و در پایان روش هم اندازی لایه ها و تهیه نقشه تناسب نهایی است، که این نقشه هم نشان دهنده مکان های مناسب برای ایجاد پارک محله ای است و همچنین می توان بر اساس آن تحلیل تناسب پارک های موجود را انجام داد. به همین منظور در این پژوهش برای تحلیل تناسب فضای سبز شهری بیرجند (در مقیاس پارک محله ای) معیارهایی در سه گروه: ۱- معیارهای فیزیکی؛ که خود به دو دسته معیارهای مکانی(شیب، فاصله از منابع آب) و وضعیتی (فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از خیابان های اصلی، فاصله از مراکز فرهنگی و آموزشی و قیمت زمین ) تقسیم می شود.۲- معیارهای جمعیتی (تراکم جمعیت) و ۳- معیارهای اکولوژیکی (غنای لکه ای، ارتباط و پیوستگی لکه ها و...) انتخاب شد. بنابراین پس از تهیه نقشه تناسب نهایی، تحلیل اکولوژیکی و اجتماعی نیز به تحلیل مکانی موقعیتی ترکیب شد تا بتوان تحلیلی همه جانبه از وضعیت فضای سبز داشت. در پایان مطابقت نتایج به دست آمده و وضع موجود باطرح تفضیلی مورد بررسی قرار گرفت، مشکلات موجود و پیشنهادهایی لازم برای بهبود وضعیت تناسب مشخص شد و نیروی مناطق مختلف شهر برای توسعه این نوع فضای سبز و مکان یابی آن برآورد شد.

Ecological principles, Site Selection, stability analysis, urban green space