احمد جمشیدی زنجانی - PhD, Department of Hydraulics and Environment, School of Civil Engineering, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran
محسن سعیدی - Environmental Research Laboratory, Department of Hydraulics and Environment, School of Civil Engineering, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran

فلزات سنگین از جمله آلاینده هایی محسوب می شوند که از طریق منابع متعدد انسان ساخت یا طبیعی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم وارد پیکره های آبی می شوند. تالاب انزلی یکی از اکوسیستم های بسیار حائز اهمیت در ایران است که به علت برنامه های توسعه صنعتی و کشاورزی از منابع آلاینده متعددی تاثیر می پذیرد. در تحقیق حاضر رسوبات ۴۱ ایستگاه نمونه بردرای در تالاب انزلی مطالعه و غلظت فلزات مس، روی، کروم، آهن، منگنز، سرب، نیکل و کادمیوم در رسوبات این نمونه ها آنالیز و بررسی شد. همچنین، شاخص های سنجش آلودگی فلزات (شاخص غنی سازی، درجه آلودگی اصلاح شده و ریسک اکولوژیک) همراه آنالیزهای آماری چند متغیره (PCA و CA) برای سنجش وضعیت آلودگی فلزات سنگین در رسوبات تالاب انزلی استفاده شد که نتایج بیانگر آلودگی بیشتر مناطق شرقی و رودخانه های پیربازار، پسیخان و شیجان (ایستگاه های ۱، ۳ و ۴) در مقایسه با سایر مناطق بود. بر اساس نتایج به دست آمده از شاخص غنی سازی، غنی شدگی رسوبات به فلزات کادمیوم، سرب و کروم مشهود بود. علاوه بر موارد بالا، نتایج شاخص های ریسک اکولوژیک و درجه آلودگی اصلاح شده بیانگر وضعیت آلودگی متوسط و ریسک اکولوژیکی بالایی در مناطق شرقی و جنوب شرقی تالاب انزلی بود. نتایج آنالیزهای آماری چندمتغیره تاثیر زیاد منابع انسان ساخت در مقادیر فلزات مس، روی، کروم، سرب و نیکل را تایید کرد. همچنین، فلزات آهن، منگنز و تا حدی نیکل نیز احتمالا از منابع طبیعی در منطقه مورد مطالعه سرچشمه می گیرند. 

Anzali wetland, ecological risk, GIS, Heavy metals, multivariate statistical analysis