تخصیص بهینه آب با استفاده از تئوری بازی های همکارانه مطالعه موردی: حوضه آبریز زاینده رود

پیامدهای اجتناب ناپذیر سیر افزایشی تقاضای آب و کاهش منابع، موجب اعمال سیاست های مختلف مدیریتی به منظور رسیدن به بهینه ترین میزان تخصیص آب شده است. محیط زیست به منزله یکی از عناصر اصلی نیازمند آب، همواره پذیرای خسارات ناشی از تخصیص نیافتن منابع آبی بوده است. هدف از این پژوهش، بررسی و انتخاب سیاست های پایدار تخصیص آب به ذی نفعان مختلف است به طوری که آب با کیفیت و میزان مناسب برای ادامه حیات پیکره آبی در دسترس باشد و اهداف اقتصادی هر یک از ذی نفعان نیز تامین شود و بین ذی نفعان و محیط زیست (پیکره آبی) توافق به وجود آید. بدین منظور، محیط زیست به منزله آب بر مستقل در مدل بهینه سازی الگوریتم ژنتیک و بازیکن مستقل در بازی های همکارانه لحاظ شده است. در این مطالعه، حوضه آبریز زاینده رود و باتلاق گاوخونی به منزله منابع ارزشمند اکولوژیک و آبی کشور که تامین کننده نیازهای آبی مانند شرب، صنعت و کشاورزی اند، انتخاب شده اند. هدف از این تحقیق تامین همزمان بیشترین بهره وری اقتصادی و برقراری حداقل شرایط مطلوب تامین آب برای تالاب است. تخصیصی که تامین حداقل نیاز آبی تالاب برابر ۱۴۰ میلیون متر مکعب در سال در آن لحاظ شود، ایده آل ترین رویکرد است. با وجود این، در نتیجه اعمال سناریوهای مختلف با متدولوژی پیشنهادی این تحقیق، سناریویی که حداکثر نیاز ذی نفعان را تامین کند، برتر از سایر رویکردهاست، به صورتی که ۳/۸۷ درصد نیاز آبی تالاب برای حفظ شرایط مطلوب آن تامین می شود. از طرف دیگر، با تخصیص آب به سایر ذی نفعان، سود تخصیصی به بخش های کشاورزی، صنعت و محیط زیست در این رویکرد بیشترین میزان خود را دارد و به ترتیب برابر با ۳۸/۲۰۵۷، ۵۵/۶۲۲ و ۲۰۸ میلیون دلار در ۱۰ سال است.  

Keywords:

بهینه سازی , تئوری بازی ها , تخصیص , حقابه محیط زیست , زاینده رود