مرجان عبدالهی - کارشناس ارشد رشته زمین شناسی زیست محیطی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود
افشین قشلاقی - استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود
احمد عباس نژاد - دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

به منظور ارزیابی ویژگی های هیدروژئوشیمیایی و غلظت فلزات سنگین در منابع آب زیرزمینی دشت راور (استان کرمان)، تعداد ۱۸ نمونه آب از چاه های مختلف در کل گستره دشت برداشت شد. غلظت یون های اصلی و برخی پارامترهای فیزیکوشیمیایی نمونه های آب، همچنین غلظت برخی فلزات سنگین، به روش های استاندارد اندازه گیری شد. نتایج به طور کلی نشان داد که میزان همه یون های اصلی و پارامتر های فیزیکوشیمیایی (به جز pH، بیکربنات و نیترات) از محل تغذیه به سمت تخلیه آبخوان و در جهت شیب هیدرولیکی افزایش یافته است. با توجه به تغییرات مکانی پارامتر ها و ارزیابی شاخص اشباع شدگی کانی های اصلی و محاسبه برخی نسبت های یونی، مشخص شد که فرایند تبخیر و به دنبال آن انحلال کانی های تبخیری، مهم ترین عامل کنترل کننده ویژگی های هیدروشیمیایی منابع آب زیرزمینی دشت راور است. تیپ آب برای ۳۸ درصد از نمونه ها، کلروره و ۴۴ درصد آن ها سولفاته تعیین شد. بر اساس نتایج، منشا فلزات سنگین در آب های زیرزمینی دشت راور، احتمالا شیل های زغال دار در بستر آبخوان آب زیرزمینی است. بر اساس نقشه های توزیع عناصر در منابع آب زیرزمینی آشکار شد که برخی منابع انسان زاد مانند فعالیت های شهر نشینی و آلودگی ناشی از جاده ها نیز احتمالا در غلظت برخی عناصر از جمله نیترات و سرب اثر گذاشته اند. نتایج تحلیل های آماری چندمتغیره مانند تحلیل مولفه اصلی و آنالیز خوشه ای سلسله مراتبی نیز وجود چند منشا را برای عناصر (فلزات و یون های اصلی)، در منابع آب تایید می کند.  

دشت راور, کرمان, فلزات سنگین, منابع آب زیر زمینی, هیدروژئوشیمی