بررسی و تحلیل مولفه های تاثیرگذار در ارتقای کیفیت های محیطی با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) (مطالعه موردی: سقز)

این پژوهش با هدف سنجش و تحلیل کیفیت محیط در واحد همسایگی و محله بر آن است با شناسایی و ارزیابی وضعیت کیفی مولفه های سازنده کیفیت در این محیط های شهری، علاوه بر تعیین سطح کیفیت محیط در محدوده مطالعاتی به اولویت بندی مولفه های محیطی نامطلوب محیط موردنظر بپردازد؛ از این رو بر مشترکات دو مبحث «توسعه پایدار محله ای» و «کیفیت محیط» تاکید می کند که دلیل این امر تدقیق بیشتر موضوع، با توجه به میزان رضایت یا نارضایتی ساکنان از کیفیت محله است. پژوهش حاضر از نظر نوع، جزء تحقیقات «کاربردی» و از نظر روش، «توصیفی- تحلیلی» با تاکید بر «نگرش سیستمی» است. شیوه جمع آوری اطلاعات میدانی بر پایه بررسی های عینی محقق و تکمیل پرسش نامه توسط ساکنان و مسئولان بوده است. مدل ارزیابی کیفیت محیط در قالب مولفه های «کالبدی- فضایی»، «اجتماعی- فرهنگی»، «اقتصادی»، «زیست محیطی» و «مدیریتی- حکمروایی» به صورت سلسله مراتبی و ایجاد درخت ارزش با رویکرد بالا به پایین ایجاد شده است. به منظور ارزیابی نهایی و تحلیل داده ها از فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) بهره گرفته شده است. نتایج تحلیل نشان از آن دارد که محله شهرک دانشگاه با امتیاز ۳۰۵/۰ دارای بالاترین کیفیت مطلوب نسبت به محله های دیگر و محله تپه مالان با ۰۵۷/۰ امتیاز دارای پایین ترین مطلوبیت کیفیت است. از لحاظ تفاوت ابعاد کیفیتی در کل شهر، نتایج نشان می دهد که خوشه «زیست محیطی» با وزن ۳۶۴/۰ در اولویت اول و خوشه «اقتصادی» با وزن ۰۵۸/۰، خوشه «مدیریتی- حکمروایی» با وزن ۰۴۱/۰ با تفاوت آشکار در رده پنجم و ششم قرار گرفته اند. در نهایت علاوه بر معرفی معیارهایی برای سنجش پایداری محله های مورد مطالعه، فرایندی در پیش روی تصمیم سازان و مدیران شهری قرار گرفته است که به واسطه آن می توانند به اولویت بندی اقدامات خود برای ارتقای کیفیت های محیطی منطبق بر فرایند توسعه پایدار بپردازند.

Keywords:

توسعه پایدار محله ای , سقز , کیفیت های محیطی , فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) , محیط شهری