میترا السادات اسمعیل زاده حسینی - کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
حمیدرضا عظیم زاده - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
محمدرضا اختصاصی - استاد گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد
حمید سودایی زاده - استادیار گروه مدیریت بیابان، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

در دهه های اخیر پدیده گرد و غبار به یکی از نگرانی های بزرگ در محیط زیست تبدیل شده است. نخستین گام برای مقابله با غبار ریزشی در محیط شهری شناسایی منشا آن است. در این تحقیق سعی شده است که سهم رخساره های دشت یزد- اردکان شامل عرصه های شوره زار، کلوتک و یاردانگ، تپه ماهورهای نئوژن، دشت سر اپانداژ و رسوبات آبی آن به منزله منابع برون شهری غبار ریزشی با استفاده از روش منشایابی تعیین شود. نمونه برداری در دو مرحله صورت گرفت: ۱. نمونه برداری از خاک سطحی عرصه های مذکور در دشت یزد- اردکان و ۲. نمونه برداری از غبار ریزشی بر سطح یزد در ۳۳ ایستگاه با نصب تله رسوب گیر تیله ای. به منظور تعیین عناصر ردیاب، غلظت عناصر سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله ای قرائت شد. برای مشخص کردن ترکیب بهینه از عناصر ردیاب در آنالیز تشخیص از روش گام به گام استفاده شد. نتایج مدل چندمتغیره ترکیبی و روش بهینه سازی نشان داد که سهم رخساره های شوره زار- کلوتک و یاردانگ و تپه ماهورهای نئوژن- دشت سر اپانداژ به ترتیب برابر با ۹/۹۹ و ۱/۰ درصد است. ارزیابی مدل مذکور نشان دهنده ضریب کارایی بالای مدل و خطای نسبی پایین است. نتایج این مدل با مشاهدات صحرایی در منطقه مورد مطالعه کاملا هم خوانی دارد.

انگشت نگاری, گرد و غبار, عناصر ردیاب