ناطق لشگری - کارشناس ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
جمشید قربانی - دانشیار گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید حسن زالی - مربی گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
قربان وهاب زاده - استادیار گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

باطله های زغال سنگ مهم ترین چالش محیط زیستی در مناطق معدن کاری شده به شمار می روند. حضور گونه های گیاهی در شروع احیای این مناطق اهمیت بسیاری دارد. در این تحقیق از ترکیب گیاهی، تنوع و غنای گونه ای و خصوصیات گروه های کارکردی برای ارزیابی پتانسیل احیای طبیعی باطله های زغال سنگ استفاده شد. مطالعه در باطله های زغال سنگ در ذخایر زغال سنگ البرز مرکزی در شهرستان سوادکوه در استان مازندران انجام شد. سه انباشت از باطله که از نظر وسعت و مدت زمان انباشت متفاوت بودند، انتخاب شدند. درصد تاج پوشش گونه های گیاهی در پلات یک متر مربعی برآورد شد. از ۴۳ گونه گیاهی ثبت شده، ۲۲ گونه منحصرا در باطله با وسعت و سن بیشتری رویش داشتند. شاخص های غنا و تنوع گیاهی در باطله جوان تر به طور معنی داری کمتر از سایر مناطق بودند و منطقه مرتعی اطراف بیشترین تنوع و غنا را دارا بوده است. تنوع و غنای گونه ای با افزایش سن متروک ماندن باطله ها افزایش یافت. استقرار اولیه تعداد زیادی از گونه های گیاهی روی باطله ها نشان داد که پتانسیلی از گونه های بومی در منطقه وجود دارد که می تواند در احیای باطله های متروک زغال سنگ استفاده شود. باطله های زغال سنگ که مدت زمان طولانی تری متروک مانده اند از پتانسیل بیشتری برای احیا برخوردار بوده اند. 

باطله زغال سنگ, توالی گیاهی, تنوع و غنای گونه ای, گونه های پیشگام