علی وثوق - دانشجوی دکتری مهندسی عمران- آب، دانشگاه علم و صنعت ایران
محسن سعیدی - استاد گروه آب و محیط زیست، دانشکده عمران- دانشگاه علم و صنعت ایران
راضیه لک - استادیار پژوهشکده علوم زمین

منابع فلزات سنگین موجود در اکوسیستم های آب شیرین از جمله رودخانه ها می تواند منابع طبیعی یا انسان ساخت باشد. در تحقیق حاضر میزان آلودگی فلزات سنگین در رسوبات دانه بندی شده رودخانه سفیدرود بررسی شده است. بدین منظور از رسوبات سطحی پنج ایستگاه در طول رودخانه سفیدرود نمونه برداری شد. سپس، نمونه ها به طور کامل دانه بندی شدند. در ادامه شش اندازه ذرات رسوبات برای انجام آنالیزهای شیمیایی، محاسبه شاخص های آلودگی و آنالیزهای آماری انتخاب شدند. نتایج آنالیز فلزات سنگین نشان داد که با کاهش اندازه ذرات غلظت تعداد فلزات بیشتری از میانگین رسوبات جهانی و پوسته زمین فراتر و برای برخی همانند منگنز افزایش اندازه ذرات همراه افزایش میزان غلظت این گونه فلزات بوده است. نتایج شاخص های درجه آلودگی اصلاح شده و ریسک اکولوژیک نشان داد که رسوبات ۶۳ تا ۱۲۵ میکرون به ترتیب دارای آلودگی شدید و ریسک اکولوژیک زیادند. همچنین، میزان درجه سمیت فلزات سنگین با کاهش اندازه ذرات افزایش یافت. نتایج آنالیزهای آماری چندمتغیره نیز نشان دهنده تاثیر فعالیت های انسان ساخت در بالابودن غلظت برخی از فلزات از جمله کرومونیکل و منشا طبیعی فلزاتی همانند آهن و منگنز در رسوبات دانه بندی شده بود.  

آنالیز آماری چندمتغیره, شاخص آلودگی, رسوبات دانهبندیشده, فلزات سنگین