میرمهرداد میرسنجری - استادیار دانشگاه محیط زیست و منابع طبیعی دانشگاه ملایر
سحر عابدیان - دانشجوی دکترا محیط زیست

آگاهی از میزان فرسایش و پهنه بندی مناطق می تواند نقش موثری در امر حفاظت از خاک داشته باشد. هدف از تحقیق، تهیه نقشه پتانسیل هدررفت خاک براساس معادله تجدید نظر شده جهانی هدررفت خاک در حوضه آبخیز قره سو است. میزان هدررفت خاک از تلفیق فاکتور های فرسایندگی باران، فرسایش پذیری خاک، طول و درجه شیب، پوشش گیاهی و عملیات حفاظتی حاصل گردید. نتایج نشان داد که مقادیر فرسایش از صفر تا بیش از ۶۵۰ تن در هکتار در سال متغیر است. نتایج نشان می دهد ۹/۶۵ درصد از وسعت حوضه در فرسایش متوسط (۱/۹ درصد) تا زیاد (۸/۵۶ درصد) قرار می گیرد. براساس نتایج، در نواحی شمالی به دلیل کاهش تراکم پوشش گیاهی و کاربری کشاورزی آبی علی رغم کاهش فاکتور طول و درجه شیب و نواحی جنوبی به علت تراکم پوشش گیاهی متوسط و طول و درجه شیب زیاد، میزان فرسایش افزایش پیدا کرده است. همچنین نواحی میانی حوضه به دلیل پوشش جنگلی پرتراکم کمترین میزان فرسایش خاک را داشته است، اگرچه این مناطق شیب ۱۰ تا ۳۰ درجه داشته اند. همچنین نتایج نشان داد فاکتور پوشش گیاهی با ضریب تبیین (۶۹/۰) بیشترین تاثیر را در برآورد پتانسیل هدررفت خاک داشته است. نتایج این پژوهش می تواند در پیاده سازی اهداف مدیریت خاک و اقدامات حفاظتی در حوضه آبخیز موثر باشد.

پتانسیل هدررفت خاک, پهنه بندی فرسایش خاک, فاکتور فرسایندگی باران, RUSLE