بهزاد بهتری - Department of Natural Resources, Sari Agriculture Science and Natural Resources University Sari
زینب جعفریان - Associate Professor, Department of Natural Resources, Sari Agriculture Science and Natural Resources University Sari, Iran,
حسینعلی علیخانی - Professor, Department of Soil Science, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, University of Tehran, Tehran, Iran,

پاسخ دمایی تجزیه ماده آلی در اکوسیستم های خاکی در چرخه کربن و تغییرات اقلیمی موثر است. هدف مطالعه بررسی حساسیت دمایی تجزیه ماده آلی خاک (Q۱۰) درارتباط با نوع مدیریت مرتع، استوکیومتری عناصر و عمق خاک بود. نمونه های خاک (از سطوح ۰ تا ۳۰ سانتی متری) از یک مرتع با مدیریت متفاوت (حفاظت شده، چرا شده و تخریب شده) برداشت و در سه سطح دمایی انکوباسیون شد. از روش جذب قلیا، تنفس هتروتروفیک تعیین و Q۱۰ محاسبه شد. از آنالیز رگرسیون و واریانس جهت بررسی روابط استفاده شد. نوع مدیریت مرتع و عمق خاک تاثیر معنی داری بر Q۱۰ نشان داد؛ بطوریکه مقدار Q۱۰ در مرتع چرا شده ۲۱/۱، در مرتع تخریب شده ۸۷/۰ و در مرتع حفاظت شده ۹۷/۰ بود. بجز مرتع تخریب شده، مقدار Q۱۰ روند افزایشی با افزایش عمق داشت. روند تغییرات Q۱۰ در ارتباط با استوکیومتری C:N و P:N در مرتع چرا شده و حفاظت شده به ترتیب خطی و چند جمله-ای درجه دوم بود. بالا بودن کیفیت کربن خاک مطابق با تئوری آنزیمی- جنبشی می تواند یکی از علل کاهش Q۱۰ در مرتع حفاظت شده و همچنین افزایش Q۱۰ با عمق باشد. با توجه به تغییراتQ۱۰ در ارتباط با استوکیومتری عناصر، میتوان به نقش نیتروژن در افزایش راندمان مصرف کربن و کاهش انتشار دی اکسید کربن در اکوسیستم ها اشاره کرد.

CO۲ emission, heterotrophic soil respiration, Incubation, Q۱۰