سعید رضایی - استادیار گروه روان شناسی کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
یاسمن علیزاده - کارشناس ارشد علوم تربیتی دانشگاه تهران و معلم مرکز آموزش کودکان استثنایی شهر قدس

پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثربخشی توان بخشی مجازی (تله توانبخشی) حسی حرکتی در محیط خانه، بر کاهش رفتارهای کلیشه ای و تکانشی کودکان اتیستیک در دوران پاندمی ویروس کرونا انجام شده است. روش پژوهش از جهت گردآوری اطلاعات، از نوع تحقیفات شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و همراه با گروه کنترل و به لحاظ هدف کاربردی بود. جامعه آماری شامل کلیه خانواده های کودکان با اختلال اتیسم مرکز اتیسم دوم آوریل تهران در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ بود. از بین کل جامعه تعداد ۱۶ خانواده دارای کودک اتیستیک که در قرنطینه خانگی بودند، به صورت نمونه هدفمند انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش(۸نفر) و کنترل(۸نفر) بطور کاملا تصادفی جایگزین شدند. برای گردآوری اطلاعات از مقیاس بودفیش(۲۰۰۰) استفاده شد. برنامه توانبخشی تمرینات حسی حرکتی در ۲۱جلسه متوالی به مدت چهار ماه هفته ای دو جلسه از طریق سامانه مجازی اسکای روم بصورت آنلاین و افلاین برای گروه آزمایش اجرا شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس با رعایت پیش فرض های کاربست آن استفاده شد. نتایج نشان داد که برنامه توانبخشی مجازی بطور معناداری در سطح ۰.۰۱P< موجب بهبود رفتارهای چالشی کودکان اتیستیک در محیط خانواده شد، با توجه به آسیب پذیری کودکان اتیستیک در برابر ویروس کرونا و تعطیلی مراکز توانبخشی و نیز به منظور جلوگیری از پسرفت و تشدید رفتارهای کودکان اتیستیک و نیز باتوجه به اثربخشی برنامه توان بخشی مجازی، کاربرد این برنامه در خانه البته با رعایت تمام نکات حرفه ای توانبخشی توصیه می شود.

توان بخشی مجازی, تله توانبخشی, خانواده, رفتار چالشی, اتیسم