آرش رنجبر - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری زهکشی پردیس ابوریحان ، دانشگاه تهران
علی رحیمی خوب - دانشیار گروه آبیاری زهکشی پردیس ابوریحان ، دانشگاه تهران

معادله دقیق پنمن - مونتیث (PM) به علت داشتن مبانی نظری و سازگاری با دوره های زمانی کوتاه ، دقیقترین روش غیر مستقیم در تعیین تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ETo) به شمار می رود. برای استفاده از این معادله ، ایستگاه های هواشناسی باید مجهز به وسایل اندازه گیری دمای هوا ، سرعت باد ، رطوبت نسبی و تابش سنج باشند . تجهیز چنین ایستگاه هایی برای مزارع کشاورزی گران تمام می شود . تحت این شرایط یک راه حل می تواند استفاده از روش های تخمین تجربی ETo بر اساس داده های دمای هوا باشد. تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان می دهد که کاربرد معادله ساده تری نظیر هارگریوز تخمین دقیقی از میزان ETo برای دوره های زمانی روزانه و کوتاهتر به خصوص در مناطق خشک تا نیمه خشک در اختیار ما نمی گذارد . لذا در این مطالعه مدل PM به شکل ساده تری تبدیل شد تا بتواند مقادیر ETo را برای خوزستان فقط با اندازه گیری پارامتر دمای هوا برآورد کند. نتایج حاصل از این روش با مدل هارگریوز- سامانی مورد مقایسه قرار گرفت. مبنای این مقایسه نیز مقادیر بدست آمده از مدل اصلی پنمن - مونتیث بود. در نهایت مشخص شد که مدل بنیان شده ETo را با دقت بالاتری نسبت به روش هارگریوز برآورد می کند . به طوری که میانگین ریشه متوسط مجذور خطا برای نتایج بدست آمده با روش بنیان شده 0/91 میلیمتر در روز و با روش هارگریوز - سامانی 1/13 میلیمتر در روز بدست آمد. همچنین متوسط خطای نسبی در روش بنیان شده 16 درصد و در روش هارگریوز - سامانی 21 درصد بدست آمد. به علاوه اینکه مشخص شد د رمنطقه مورد مطالعه ، مدل بنیان شده کمتر از مدل هارگریوز - سامانی تحت تاثیر وزش باد قرار می گیرد.

تجخیز تعرق گیاه مرجع ،دمای هوا ، مدل پنمن-مونتیث ، معادله هارگریوز ، منطقه گرم و خشک