محمود رائینی سرجاز - دانشیار گروه مهندسی آب ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

رسانایی لایه مرزی ارام و تنش های محیطی نقش مهمی در تبادلات گازی ، به ویژه دی اکسید کربن و بخار آب دارند . رسانایی لایه مرزی و رسانایی روزنه ای هر دو در تراز آبی گیاه و کارایی مصرف اب نقش مهمی دارند . گیاهان خانواده یونجه ( بقولات) این توانایی را دارند تا در شرایط تنشی با جابجایی برگ بار انرژی تابیده (برگتابه) را کاسته و از شیب فشار بخار آب میان روزنه و لایه مرزی بکاهند . به همین دلیل توان تحمل و کارایی مصرف آب این گونه ها در شرایط تنش های محیطی بالا است . هدف این پژوهش بررسی اثر محیط بسته و دمای بالا بر جابجایی برگ و رسانایی روزنه و مقدار کارایی مصرف آنی برگ است. برای این منظور گیاه لوبیاسبز در شرایط خوش آب در یک گلخانه گرم بدون ابزار خنک کننده رویانده شد. جابه جایی برگ ، فتوسنتز ، رسانایی برگ و کارایی مصرف آب لحظه ای در طی یک روز سنجیده شد . میان زایه برگ - تابش برخوردی و رسانایی روزنه (0/01>p ؛ 0/54 =R2) ، و بهره لحظه ای فتو سنتز (0/01>p ؛ 0/84 =R2) همبستگی درجه دوم معنی داری دیده شد. کارایی لحظه ای مصرف آب (WUEi) با کاهش این زاویه و افزایش دمای برگ کاهش یافت. دمای برگ همواره پایین تر از دمای هوا ، و تابعی از آن (0/01>p ؛ 0/92 =r) بود. نتیجه گیری می شود که تنش گرمایی سبب خورشید گریزی برگ ، کاهش دمای برگ و تنظیم تلفات آبی برگ می شود.

جابجایی برگ ف خورشید گرایی، رسانایی روزنه ، کارایی مصرف اب