مهرداد رازجو - استادیار گروه معماری، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران. (نویسنده مسئول) Meh.Raz@iau.ac.ir
عقیل امامقلی - استادیار گروه معماری، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.

خلق معماری به منزله هنری کاربردی، در کنار عوامل جغرافیایی و اقلیمی، از فرهنگ و اوضاع اجتماعی نیز تاثیر می پذیرد. فضای خانه روستایی فضایی متشکل از حضور همه جانبه انسان در جریان سیال زندگی است. از آن جا که این حضور دربرگیرنده همه ابعاد زندگی اوست، برای استفاده کنندگان نقشی فراتر از یک فضای مسکونی را داراست. بر اساس نتایج مطالعات پروژه موزه میراث روستایی گیلان، حوزه فرهنگی- معماری گیلان بدون در نظر گرفتن تقسیمات کشوری و سیاسی به نه زیر حوزه دسته بندی شده است که عبارت اند از دو حوزه سرشاخه شرق و غرب با چهار زیرشاخه ساحلی، جلگه ای، کوهپایه ای، کوهستانی و حوزه جلگه مرکزی. در این مقاله نمونه خانه های مورد مطالعه در حوزه غرب و در سه زیر شاخه کوهپایه، جلگه و جلگه ساحلی به روش هدفمند انتخاب و پژوهش بر مبنای آن انجام شده است. هدف ازاین پژوهش توسعه مرزهای دانش، شناسایی و معرفی کالبد مطلوب معماری اجتماع پذیر و جستجو برای یافتن رابطه اجتماعی بین انسان ها از طریق فضا و کالبد معماری است. عناصر کالبدی بررسی شده شامل چهارعنصر، اتاق در طبقه همکف، ایوان، تلار و اتاق در طبقه بالا است، که از کوهپایه تا جلگه و جلگه ساحلی بررسی شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بر اساس مطالعه موردی می باشد و برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش نحوفضا و نرم افزار تحلیلی- آماری«ای گراف» استفاده شده است. بررسی نتایج به دست آمده در خصوص مولفه های تعاملات اجتماعی نشان می دهد، در نمونه های مورد پژوهش، درصد فضاهای با عمق نسبی که خصوصیت اجتماع پذیرداشته باشند پایین و نوع فضاهای ارتباطی و اجتماع گریز بیشترین درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین، یافته ها نشان می دهند که در مقایسه عناصر کالبدی، ایوان در نمونه ساحل از همپیوندی و ارتباط بالایی برخوردار است که آن را تعامل پذیرترین عنصر فضای کالبدی معرفی می کند.

مسکن روستایی, اقلیم معتدل و مرطوب, گیلان, تعاملات اجتماعی