زهرا خاکباز - دانشجوی دکتری ادبیات غنایی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
حسن ذوالفقاری - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

در فرهنگ قوم لر، عروسی خوانی های فراوانی وجود دارد که هیوله (hivela) یکی از آنهاست. این عروسی خوانی در نواحی متعدد لرنشین، روایت های گوناگونی دارد. در شهرستان ازنا، واقع در استان لرستان، هیوله ای مرسوم است که ۳۲ بیت دارد و گستره آن از خواستگاری تا بعد از روز عروسی است. این مثنوی، وزن هجایی دارد و سراینده آن نامشخص است. در این جستار، ویژگی ها، نحوه اجرا، قالب، وزن، قافیه و جنبه های زیبایی شناسانه این سرود بررسی شد و روایت اصلی آن، در قالب پانزده مراسم مجزا، طبقه بندی و تحلیل گردید. هدف این پژوهش، معرفی کامل این عروسی خوانی و روشن کردن مرز آن با سایر عروسی خوانی های لری مانند کل زنون، سیت بیارم و ... است؛ زیرا معمولا به اشتباه، آنها را مترادف یکدیگر می دانند. اشعار عامیانه به علت پیوند در ریشه ها، شباهت های زیادی دارند و طبقه بندی کردن آنها مشکل است لیکن نبود پژوهش های ساختارمند درباره عروسی خوانی های لری، این خلا را بیشتر نمایان کرده است. بررسی هر یک از این عروسی خوانی ها به طور مجزا، موجب قضاوت بهتر درباره مجموع عروسی خوانی های فرهنگ لر می شود. این پژوهش به شیوه توصیفی – تحلیلی انجام شده است که داده اصلی آن بر مبنای تحقیقات میدانی در استان های متعدد لرنشین به دست آمده و ضمن آن، تحقیقات و آثار مکتوب سایر پژوهندگان مطمح نظر بوده است.

ادبیات عامه, شعر عامه, هیوله, عروسی خوانی, قوم لر