مریم عجم حسنی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران
سونیا امیری جامی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران

نقش غذا در رشد، تولیدمثل، پارامترهای ایمنی و فعالیت آنزیم های موثر در هضم به اثبات رسیده است. چنان چه حشرات از غذای مطلوب و با ارزش غذایی بالاتر بهره مند شوند سامانه ایمنی قوی تری داشته و بهتر می توانند با عوامل بیگانه مقابله کنند. به علاوه، تغذیه کافی در دوران لاروی منجر به تولید حشراتی با توان بارآوری مناسب می شود که این موضوع از اهداف مهم پرورش حشرات میزبان واسط انگل واره ها است. لذا در تحقیق حاضر برخی ویژگی های فیزیولوژیک شب پره آرد با تغذیه از ویتامین C و قندهای سوربیتول و مانیتول به عنوان مکمل غذایی در شرایط آزمایشگاهی تعیین شد. حشرات در شرایط آزمایشگاهی (دمای ۱±۲۵ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۴۵% و دوره روشنایی به تاریکی ۱۴:۱۰ ساعت) پرورش داده شدند و از لاروهای سن سوم در آزمایشات استفاده شد. تیمارها شامل تیمار اول :آرد (۹۹ گرم) + اسید اسکوربیک (یک گرم)، تیمار دوم آرد (۹۷ گرم)+ سوربیتول (سه گرم)، تیمار سوم آرد (۹۷ گرم) + مانیتول (سه گرم)، تیمار چهارم (شاهد) آرد (۱۰۰ گرم) بود. آزمایشات در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شدند. نرخ نسبی رشد (RGR) در همه تیمارها نسبت به شاهد افزایش معنی داری نشان داد. لاروهای سن سوم بید آرد پرورش یافته روی رژیم غذایی حاوی ویتامین C و مانیتول به ترتیب بیشترین کارایی تبدیل غذای خورده شده (ECI) (۶۶/۰±۶۶/۷ درصد) و بالاترین شاخص هضم نسبی (FDI) (۷۲/۲±۲/۳۷ درصد) را دارا بودند. بالاترین شاخص تبدیل غذای هضم شده به زیست توده (ECD) (۹/۰±۳۸/۱۶ درصد) مربوط به لاروهایی بود که از غذای حاوی ویتامین C تغذیه کردند. فعالیت کیموتریپسین (۰۳/۰±۰۵/۱) میکرومول بر دقیقه بر میلی گرم پروتئین در لاروهای تغذیه کرده از غذای حاوی ویتامین C افزایش معنی داری داشت. در حالی که فعالیت پروتئاز دیگر یعنی تریپسین توسط هر دو تیمار قندی و ویتامین C نسبت به شاهد افزایش یافت. رژیم های غذایی حاوی قندهای سوربیتول و مانیتول فعالیت آنزیم های کربوهیدرازی آلفا گلوکوزیداز (۰۷/۰±۷۴/۰) و بتا گلوکوزیداز را به میزان (۰۰۸/۰±۴۴/۰) میکرومول بر دقیقه بر میلی گرم پروتئین نسبت به سایر تیمارها تغییر دادند و فعالیت لیپاز در لاروهای تغذیه کرده از غذای حاوی سوربیتول به مقدار (۰۶/۰±۳۰/۱) و ویتامین C به مقدار (۰۱/۰±۶/۰) میکرومول بر دقیقه بر میلی گرم پروتئین کاهش معنی داری نشان داد. مانیتول بر فعالیت لیپاز تاثیر مثبت یا منفی نشان نداد. در بحث ایمنی شناسی تزریق جدایه ۴۷ از قارچ Beauveria bassiana (غلظت ۱۰۵ اسپور در میلی لیتر) به لاروهای سن سوم، سبب پاسخ همولنف به شکل افزایش معنی دار تعداد کل سلول های خونی و ایمنوسیت ها در زمان چهار ساعت پس از تیمار بود که نقش ویتامین C از سایر تیمارها در تغییر تعداد سلول های خونی به میزان (۷/۴۸± ۶۲۵) عدد در میلی متر مکعب خون بارزتر بود. تعداد کل سلول های خونی، پلاسموتوسیت ها و گرانولوسیت ها با گذشت زمان تا ۲۴ ساعت روند کاهشی نشان داد. به طور کلی، در میان تیمارها، ویتامین  Cو قند مانیتول می توانند به عنوان گزینه های مناسبی در رژیم غذایی شب پره آرد لحاظ شوند. به نظر می رسد بهبود کیفیت غذای لاروها در میزان هضم غذا، فعالیت آنزیم های گوارشی و توان دفاع فیزیولوژیک حشره موثر بوده و می توان امیدوار بود که پرورش شب پره آرد به عنوان میزبان جایگزین برای دشمنان طبیعی با قوت بیشتری محقق شود.

اسید اسکوربیک, قندهای سوربیتول و مانیتول, ویژگی های فیزیولوژیکی, شب پره آرد