رسول مرزبان - موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
شهرام نعیمی - موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

با توجه به اثرات ناگوار استفاده از آفت کش های شیمیایی بر محیط زیست و سلامت انسان، امروزه، کاربرد آفت کش های زیستی (biopesticides) به عنوان روش جایگزین، موثر و در عین حال بی خطر، برای کنترل آفات در برنامههای کشاورزی پایدار ضروری و حیاتی تلقی میشوند. آفت کش های زیستی که در این جا به آن ها پرداخته می شود، شامل فرآورده هایی است که حاوی میکروارگانیسم های زنده می باشد (microbial biopesticides). اگرچه، تعداد فراوانی از سویه های موثر آفت کش های میکروبی شناسایی شده اند اما یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت تجاری آن ها، نبود فرمولاسیون های مناسب می باشد. چالش های متعدد علمی و فنی در فرآیند فرمولاسیون آفت کش های زیستی وجود دارد. با این حال، با پیشرفت های فنی و نگرش نوین جامعه به غذا و محیط زیست سالم، ثبت و فروش آفت کش های زیستی در دنیا در حال افزایش بوده و پیش بینی ها حاکی از افزایش فروش سالیانه آفت کش های زیستی در سال های آینده می باشد. در این مقاله مروری، ابتدا مقدمه ای درباره ضرورت کاربرد آفت کش های زیستی به عنوان جایگزینی مناسب برای سموم شیمیایی و جایگاه آن ها در کشاورزی نوین بیان می شود. سپس به چالش های کلی تولید و تجاری سازی آفت کش های میکروبی و فن فرمولاسیون به طور ویژه پرداخته خواهد شد. مراحل قبل از فرمولاسیون شامل انتخاب سویه مناسب، حفظ و نگهداری طولانی مدت آن و نیز روش های تکثیر انبوه به طور خلاصه ذکر می شود. سپس، انواع کلی فرمولاسیون ها (مایع و جامد) و مزایا و معایب آن ها شرح داده شده و به مواد مختلف همراه و افزودنی های فرمولاسیون و نیز عوامل متفاوت محیطی تاثیرگذار بر فرمولاسیون ها اشاره خواهد شد. در ادامه فرمولاسیون های مختلف آفت کش های میکروبی به طور جداگانه و با ذکر مثال شرح داده می شود.

آفت کش بیولوژیک, میکروارگانیسم های مفید, کنترل بیولوژیک, تجاری سازی