فرزانه دامنی زمانی - گروه بیماری شناسی گیاهی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی
سید محمد رضا موسوی - Department of Plant Pathology, Marvdasht Branch, Islamic Azad University
راحیل اسدی - گروه حشره شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی

شب پره ی مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta یکی از آفات خطرناک مزارع گوجه فرنگی می باشد که در صورت طغیان تا ۱۰۰% محصول را از بین می برد. در این بررسی به نقش بیمارگری لاروهای سن سوم (IJs) دو گونه ی Steinernema carpocapsae و Heterorhabditis bacteriophora روی سنین مختلف لاروی آفت مذکور درون ظرف پتری و درون برگ های جدا شده ی گوجه فرنگی پرداخته شده و نماتد کارآمدتر انتخاب شد. توانایی گونه ی موثرتر در آلوده کردن لارو سن آخر و شفیره آفت در ظرف پتری (با سه غلظت ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ IJs نماتد در هر ظرف پتری) و حساسیت شفیره در خاک (۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰ IJs در هر سانتیمتر مربع) مورد بررسی قرار گرفت. در گلخانه نیز توانایی گونه ی موثرتر در کنترل مراحل مختلف لاروی شب پره بررسی و با سم ایندوکساکارب (با غلظت یک در هزار) مقایسه شد. در آزمایشگاه توانایی نماتد H. bacteriophora در کنترل لارو آفت تقریبا ۷/۱ برابر S. carpocapsae بود و برای آزمایشات تکمیلی انتخاب گردید. تعداد ۵۰ IJs نماتد در هر پتری باعث مرگ ۸۴ درصد از لاروهای سن آخر آفت شد. بیشترین درصد مرگ و میر شفیره ها در ظرف پتری (۴۰%) زمانی مشاهده شد که ۲۰۰ IJs نماتد در هر پتری استفاده گردید و جمعیت IJs/cm۲ ۲۰۰ باعث مرگ ۲۸% از شفیره های درون خاک گردید. افزایش جمعیت نماتد باعث افزایش درصد آلودگی شفیره ها شد. در شرایط گلخانه ای ، لاروهای سن چهار T. absoluta بیشترین حساسیت را نسبت به بقیه سنین لاروی نشان دادند و کاربرد سم تاثیر چندانی در کنترل این آفت نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد نماتد H. bacteriophora بتواند باعث کاهش خسارت شده و به مهار زیستی آفت منتهی گردد.  

Avaunt insecticide, biological control, entomopathogenic nematodes, tomato leafminer moth