حسین میرزایی نجفقلی - دانشگاه لرستان، دانشکده ی کشاورزی، گروه گیاه پزشکی
سوما نریمالی - دانشگاه لرستان، دانشکده ی کشاورزی، گروه گیاه پزشکی
میلاد آیینی - دانشگاه بوعلی همدان، دانشکده ی کشاورزی، گروه گیاه پزشکی
سید محسن تقوی - دانشگاه بوعلی همدان، دانشکده ی کشاورزی، گروه گیاه پزشکی
سعید طریقی - دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ی کشاورزی، گروه گیاه پزشکی
محمد جواهری - دانشگاه شیراز، دانشکده ی کشاورزی، گروه گیاه پزشکی

یکی از عوامل محدود کننده ی تولید گوجه فرنگی در دنیا بیماری پژمردگی باکتریایی با عامل Ralstoniam solanacearum L. می باشد. با توجه به اهمیت این بیماری در گوجه فرنگی، یافتن ارقام مقاوم و استفاده از عوامل کنترل زیستی می تواند یک راهکار موثر و بی خطر در کاهش خسارت این بیماری می باشد. در این پژوهش از ارقام فلات-۱۱۱، سوپر کوین، سوپر سی اچ، پتو، فالکاتا، کال جی ان-۳ و ارلی اوربانا استفاده شد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با یک عامل بیماری در دو سطح (آلودگی و عدم آلودگی) و عامل رقم با هفت سطح در چهار تکرار انجام شد. آنالیز آماری با نرم افزار SAS صورت گرفت. همچنین از عوامل آنتاگونیست Trichoderma harzianum T.BI، Bacillus subtilis B۷وPseudomonas fluorescens CHAO برای ارزیابی تاثیر آنها در فاکتورهای رشدی و کنترل بیماری استفاده شد. در بررسی اثر ضدباکتریایی عوامل آنتاگونیست در محیط کشت، باکتری B. subtilis B۷ و قارچ T. harzianum T.BI به ترتیب هاله ی بازدارنده به قطر ۵ و ۳ میلی متر ایجاد نمودند، اما باکتری P.fluorescens CHAO هیچ هاله ای روی محیط کشت ایجاد نکرد. نتایج مقایسه میانگین شاخص های عملکردی ارقام مختلف گوجه فرنگی نشان داد که از نظر شاخص طول ساقه رقم سوپر کوین کمترین کاهش و رقم ارلی اوربانا بیشترین کاهش طول ساقه را در تیمار آلوده نشان داد. در شاخص وزن تر اندام های هوایی ارقام، رقم سوپر کوین کمترین و ارقام سوپر سی اچ، فلات و فال کاتا بیشترین کاهش وزن تر را نشان دادند. همچنین کمترین کاهش وزن خشک اندام هوایی در تیمار آلوده رقم سوپر کوین بود. نتایج استفاده از عوامل آنتاگونیست نشان داد، که قارچ T. harzianum T.BI و باکتری B. subtilis B۷ از نظر شاخص های طول ساقه، وزن تر اندام هوایی و ریشه و وزن خشک اندام هوایی و ریشه بهترین گزینه برای کنترل پژمردگی باکتریایی می باشند.  

فاکتور رشدی, Ralstonia solanacearum, ارقام مقاوم, کنترل بیولوژیک