زهرا مظلومی - کارشناسی ارشد گروه محیط زیست ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
محمد نعمتی ورنوسفادرانی - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
رضا مدرس - دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت موجود کیفیت آب رودخانه بشار از طریق محاسبه شاخص کیفیت آب های سطحی ایران (IRWQIsc) انجام شد. پایش کیفیت آب رودخانه براساس نمونه برداری از ۱۲ ایستگاه در طول رودخانه هم زمان با نمونه برداری از دو ایستگاه آلودگی نقطه ای ورودی به رودخانه (پساب پرورش ماهی و پساب تصفیه خانه فاضلاب یاسوج)، در مهرماه ۱۴۰۰ به عنوان دوره کم آبی و دی ماه ۱۴۰۰ به عنوان دوره پر آبی انجام شد. نتایج حاصل از پهنه بندی رودخانه بشار براساس شاخص IRWQIsc در دوره کم آبی، نشان دهنده کاهش کیفیت آب رودخانه از بالادست به سمت پایین دست رودخانه است؛ به طوری که ۶۶/۴۱ درصد رودخانه (بالادست رودخانه در محدوده تنگ تیزآب تا دهنو) وضعیت به نسبت خوب، ۳۴/۸ درصد رودخانه (ورودی شهر یاسوج) وضعیت خوب، ۳۳/۸ درصد (قسمت میانی رودخانه در محدوده شاه مختار) وضعیت به نسبت بد و ۶۶/۴۱ درصد (پایین دست رودخانه) وضعیت متوسط داشت. در دوره پرآبی با وجود افزایش دبی و میزان بارندگی، افزایش چشمگیری در کیفیت آب در بالادست رودخانه مشاهده نشد. به طوری که براساس شاخص IRWQIsc در دوره پرآبی، ۲۵ درصد رودخانه در وضعیت متوسط (تنگ تیزآب، تنگ سرخ و پایین دست قلات) و ۷۵ درصد رودخانه در وضعیت به نسبت خوب قرار داشت. مقایسه دبی و شاخص IRWQIsc نشان دهنده آن بود که فقط در دوره پرآبی در پایین دست رودخانه، افزایش دبی باعث افزایش کیفیت رودخانه شده است و در بالادست رودخانه و همچنین دوره کم آبی رابطه ای بین دبی و شاخص IRWQIsc دیده نمی شود.

رودخانه بشار, شاخص IRWQIsc, اکسیژن خواهی زیستی