سعید عزیزی بالابیگلو - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
امیر رحیمی - استادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
سعید حیدرزاده - دانش آموخته دکتری، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
رقیه حلقومی - دانش آموخته دکتری، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
ایرج عطلایی - کارشناس، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

برای بررسی واکنش برخی از ویژگی های کمی و کیفی گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) به کودهای آلی تحت تنش کم آبی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود آلی در پنج سطح (شاهد، کود گاوی (۲۰ تن در هکتار)، کود مرغی (۷ تن در هکتار)، ورمی کمپوست (۱۰ تن در هکتار) و کمپوست (۱۵ تن در هکتار)) و رطوبت خاک در سه سطح (۵۰ (تنش شدید)، ۷۰ (تنش ملایم) و۹۰ (شاهد: بدون تنش) درصد رطوبت ظرفیت زراعی) بودند. تنش کم آبی باعث کاهش محتوی فسفر و پتاسیم برگ، ترکیب های فنل و فلاونوئید برگ و محتوای رطوبت نسبی برگ و افزایش عملکرد اسانس برگ در مرحله گلدهی کامل شد. بیشترین مقدار اسانس (۱.۵۸%) در شرایط تنش ملایم مشاهده شد. کود مرغی و ورمی کمپوست تاثیر معنی دار در افزایش میزان نیتروژن، پروتئین و درصد مهار رادیکال DPPH برگ در شرایط تنش کم آبی نسبت به شرایط بدون تنش داشت. حداکثر عملکرد مربوط به اسانس (۳۲.۳۴ کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک ساقه (۸۵۲.۵۳ کیلوگرم در هکتار)، وزن خشک برگ (۱۰۱۰.۴۰ کیلوگرم در هکتار) و وزن خشک اندام هوایی (۱۸۶۳.۹۳ کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود مرغی تحت شرایط آبیاری مطلوب حاصل شد. بنابراین به منظور افزایش عملکرد گیاه، استفاده از کودهای آلی در شرایط تنش کم آبی در راستای نیل به کشاورزی پایدار، توصیه می شود.

عناصر غذایی, کشاورزی پایدار, ورمی کمپوست