پریسا یعقوبی منظری - گروه اقتصاد- واحد تهران مرکزی- دانشگاه آزاد اسلامی- تهران، ایران pyaghobi@gmail.com
علی اکبر خسروی نژاد - گروه اقتصاد- واحد تهران مرکزی- دانشگاه آزاد اسلامی- تهران، ایران. (نویسنده مسئول) khosravinejad@gmail.com
علیرضا امینی - گروه اقتصاد- واحد تهران مرکزی- دانشگاه آزاد اسلامی- تهران، ایران.
سپهر قاضی نوری - گروه مدیریت فناوری اطلاعات- دانشکده مدیریت و اقتصاد -دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

در دنیای رقابتی امروز، یکی از مسیرهای دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر ورود به زنجیره های ارزش جهانی بوده که یکی از عوامل موثر بر مشارکت زنجیره های ارزش جهانی، افزایش پیچیدگی محصولات است. بررسی میزان پیچیدگی محصولات بر مشارکت در زنجیره های ارزش جهانی در کشورهای سازمان همکاری اسلامی (OIC) در چارچوب مدل گشتاورهای تعمیم یافته از اهداف اصلی این مقاله است. برای برآورد مدل از داده های تابلویی و سری زمانی برای سال های ۲۰۱۸-۲۰۰۸ نمونه ای از ۵۶ کشور اسلامی به روش گشتاورهای تعمیم یافته و حداقل مربعات معمولی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد «افزایش پیچیدگی محصولات» در کشورهای اسلامی باعث افزایش مشارکت این کشورها در زنجیره های ارزش جهانی می شوند. همچنین «شاخص جذب فناوری» و «سهم هزینه های تحقیق و توسعه» نیز بر مشارکت در زنجیره های ارزش جهانی مورد تایید آماری قرار گرفت. لذا با اتکا به ظرفیت های موجود و نتایج تحقیق پیشنهاد می شود کشورهای مورد مطالعه ضمن در اولویت قرار دادن برنامه های خود جهت افزایش مشارکت در زنجیره های ارزش جهانی، جهت تثبیت در زنجیره های ارزش جهانی توجه به پیچیدگی و توسعه محصول (تنوع در محصول و ارتقای کیفیت)، جذب فناوری و رقابت پذیری، ارتقای همکاری های افقی و عمودی برای توسعه فناوری، ایجاد شبکه تبادل فناوری، ارتقای فعالیت های تحقیق و توسعه از طریق انسجام بخشی سیاست های صنعتی- تجاری، فراهم کردن بسترهای لازم در راستای بهبود سیاست های توسعه سرمایه انسانی و توسعه سرمایه گذاری نیز در دستور کار قرار گیرد.

زنجیره ارزش جهانی / پیچیدگی محصولات / کشورهای اسلامی / ایران