حسین کیانی - دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شیراز، ایران
شهلا جعفری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شیراز، ایران

 از میان مولفه های ساختاری مقاله ­ها، چکیده و مقدمه مهمترین بخش مقاله است که خواننده بر اساس آن ها تصمیم به خواندن مقاله می­ گیرد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از پرسش نامه طراحی شده، چکیده ­ها و مقدمه­ های ۷۱ مقاله مجله «ادب عربی» را در بازه زمانی ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ به روش تحلیل محتوای ترکیبی و بر اساس رویکرد ساختاری ارزیابی مقاله­ بررسی کند. یافته ­های پژوهش بیانگر آن است که مقاله­ ها در شاخص­ های هدف، بیان مساله و کلیدواژه با معیارهای ساختاری مقاله­های علمی- پژوهشی مطابقت دارند و از سال ۸۸ تا ۹۱ در مولفه­ های پیشینه، روش و سوال پژوهش، ضعف ساختاری دارند. گرچه مقاله­ ها از سال ۹۲ به بعد در این سه شاخص­، روند روبه رشدی داشته اند؛ اما از نظر بسامد و در مقایسه با سایر مولفه ­ها این رشد چندان قابل توجه نیست؛ زیرا کاستی­ ها همچنان  تا سال ۹۸ در شاخص ­های یاد شده به دلیل پراکندگی ساختاری و نبود الگوی مشخص، مشهود است؛ آنچنان که نمی­ توان با قاطعیت به سالی اشاره کرد که مقاله ­ها به طور کامل به این مولفه ­ها پرداخته باشند. در پایان این پژوهش، الگوی مفهومی ساختار چکیده و مقدمه مقاله­ های علمی- پژوهشی زبان و ادبیات عربی پیشنهاد داده شده است.

ارزیابی ساختاری, چکیده نویسی, مقدمه نویسی, دانشگاه تهران, مجله ادب عربی