حسین نجاتیان بستانی - دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد رضا پهلوان نژاد - نویسنده ی مسئول، دانشیارگروه زبان شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد
بهزاد قنسولی - استاد گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه فردوسی مشهد
علی علیزاده - دانشیارگروه زبان شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

بررسی محتوای سوالات و تمرین های منابع آموزش زبان فارسی به خارجیان می تواند ارتباط بین برخی از مشکلات یادگیری فارسیآموزان با برنامه ی درسی را آشکار و کمک کند که مفاهیم برنامه ی درسی به شکل مناسبی در کتاب های درسی گنجانده شود. در پژوهش پیشرو دو مجموعه ی آموزشی آموزش نوین زبان فارسی و فارسی بیاموزیم براساس طبقه بندی اصلاح شده ی بلوم ارزیابی شده است. پس از استخراج سوالات و تمرینهای کتاب های مذکور و کدگذاری افعال موجود در آنها، فراوانی و درصدهای مربوطه در هر یک از سطوح شش گانه ی حیطه ی شناختی بلوم از طریق فرمول «NX ₓ ۱۰۰/S» محاسبه و به صورت نمودار رسم شدند. در این فرمول، «NX» تعداد تمرین ها، عدد «۱۰۰» درصد کل و «S» مجموع کل تمرین ها را نشان می دهد. سپس میزان توزیع سوالها در هر یک از این سطوح شناختی و میزان انطباق آن ها با سطح معرفی شده هر کتاب (آغازین، میانی و پیشرفته) سنجیده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در مجموعه ی آموزش نوین زبان فارسی، توزیع سوالات از دوره ی آغازین تا پیشرفته به میزان قابل توجهی منطبق با حیطه های شناختی بلوم است، اما به نظر میرسد در برخی از جلدها، محتوای برخی از سوالات نیاز به بازبینی دارد. در جلد اول و دوم مجموعه ی فارسی بیاموزیم رویکرد منطقی و قابل قبول منطبق با اهداف یادگیری دیده میشود، اما در جلد سوم این مجموعه در بسیاری از موارد، سلسله مراتب حیطه های شناختی با نیاز زبانآموزان همسو نیست. پس از تحلیل نتایج پیشنهاداتی برای ویرایش کتاب ها نیز ارائه شده است.

تحلیل محتوا, طبقه بندی تجدیدنظرشده بلوم, منابع آزفا, حیطه های شناختی