گلناز موذن زاده - دانشگاه ارومیه
یوسف رحیم سوری - دانشگاه ارومیه
مهدی بهیاری - دانشگاه ارومیه

منطقه اهر بخشی از پهنه فلززایی ارسباران در شمال غرب ایران بوده که در آن ذخایر گرمابی بسیاری از مس و طلا شکل گرفته است. در این ارتباط، کانسارهای صفی­خانلو، نیاز، مزرعه، انجرد و کوجنق به عنوان کانسارهای شاخص انتخاب و از آنها برداشت­های ساختاری انجام شد. سنگ آهک­های کرتاسه به همراه سنگ­های آتشفشانی به عنوان قدیمی­ترین سنگ­های منطقه در کنار لاتیت- آندزیت­های ائوسن رخنمون دارند. در این سنگ­های آتشفشانی، سنگ­های الیگوسن چون صفی خانلو با ترکیب گرانیت– کوارتزمونزونیت و خان کندی با ترکیب مونزونیت- گابرو نفوذ کرده و باعث دگرسانی­های فیلیک، آرژیلیک و سیلیسی در صفی خانلو، دگرسانی گسترده آرژیلیک در کوجنق و فیلیک و پتاسیمی در منطقه نیاز شده­اند. با یک وقفه زمانی، فعالیت ماگمایی در میوسن پسین- پلیوسن دوباره شروع و باعث دگرسانی­های فیلیک و پروپلیتیک در منطقه مزرعه و آرژیلیک، فیلیک، پروپلیتیک و پتاسیمی در انجرد شده­اند. این دگرسانی­ها با استفاده از تصاویر ماهواره­ای استر و روش­های تحلیل مولفه­های اصلی (PCA) و نقشه برداری زاویه طیفی(SAM)  بررسی شدند. سپس با بررسی­های صحرایی، روند شکستگی­های اصلی در هر یک از کانسارهای نام برده مشخص شده و با نتایج بدست آمده از دورسنجی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که روند غالب پهنه­های کانی­سازی و دگرسانی در کانسارهای مورد بررسی شمال­شرق- جنوب­غرب است و با روند غالب خطواره­های استخراج شده از تصاویر ماهواره­ای همخوانی دارد. بر این اساس، می­توان گفت که ساختارهای از نوع گسل و شکستگی نقش بسیاری در کنترل و شکل­گیری ذخایر طلا و مس در منطقه اهر داشته­اند.

ذخایر گرمابی طلا- مس؛ ساختار؛ تحلیل مولفه اصلی؛ نقشه برداری زاویه طیفی؛ پهنه ارسباران.