محمد طالاری - استادیار گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه (س) قم، ایران.
محمدرضا فلاح - استادیار گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه حضرت معصومه (س) قم، ایران (نویسنده مسئول).
عاطفه صداقت - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه حضرت معصومه (س) قم، ایران.

در محیط­های رقابتی و پیچیده برای کسب مزیت رقابتی و بهبود عملکرد اتخاذ رویکردهای جدیدی توسط کسب­وکارها الزامی است. در این راستا استراتژی غیربازار رویکردی است که شرکت­ها برای ایجاد سازگاری پویا با محیط به­کار می­گیرند. استراتژی غیربازار باعث تکمیل استراتژی های بازار و تاکتیک های مرتبط با آن می شود و با مدیریت زمینه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و قانونی بر فعالیت های بازار تاثیر می گذارد. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی و استخراج پیشران ها، مولفه ها و پیامدهای استراتژی غیربازار است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی تحلیلی و از لحاظ نحوه ی جمع آوری داده ها دارای رویکردی کیفی است. این مطالعه از روش فراترکیب برای جمع آوری داده ها استفاده نموده است که در نتیجه غربال گری مقالات مرتبط با موضوع استراتژی های غیربازاری بین سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۱ تعداد ۷۵ مقاله شناسایی و با استفاده از فرایند کدگذاری ، سه مقوله اصلی در ۱۲ بعد و ۴۴ شاخص شناسایی و برچسب گذاری شده است؛ که بر اساس رویکرد سیستمی سه بخش اصلی پیشران، مولفه و پیامد مدل جامع را شکل می دهند. یافته ها نشان می دهد که پیشران های استراتژی غیربازار شامل عوامل سیاسی، عوامل قانونی، عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی و عوامل سازمانی است. مولفه های استراتژی غیر بازار نیز شامل فعالیت های اجتماعی، فعالیت های سیاسی، نظارت و ارزیابی و همسویی می باشد. در نهایت پیامدهای استراتژی غیربازار شامل بهبود عملکرد سیاسی، بهبود عملکرد اجتماعی و بهبود عملکرد بازار است که می توانند برای بهبود و پیشرفت شرکت ها موثر باشند. مدل پیشنهادی می تواند بینش مدیرانی را که به دنبال ایجاد ارزش و بهبود عملکرد خود هستند افزایش داده و همچنین موجب درک بهتر مدیران از ماهیت رقابت غیربازار شود.

استراتژی, استراتژی بازار, استراتژی غیر بازار, مسئولیت اجتماعی شرکت, فعالیت سیاسی شرکت