محمد آزادی احمدآبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
محمدسعید صفاری - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

روندهای جهانی همچون هزینه­های فزاینده سلامت، تغییر در نوع تقاضای بیماران و پیشرفت­های حوزه فناوری، نظام­های سلامت را به سوی سلامت الکترونیک سوق داده است. در بسیاری از پروژه های پیاده­سازی سلامت الکترونیک، فاصله معناداری بین نتایج موردانتظار و آنچه در واقعیت اتفاق می افتد، وجود دارد. مطالعات نشان می­دهد که علت بسیاری از این شکست ها، فهم ناکافی از متغیرهای موثر بر اجرای نظام سلامت الکترونیک و فقدان چارچوبی جامع برای اعمال این گونه مداخلات بوده است. از سویی دیگر در سال های اخیر، الزامات قانونی، بالینی و اقتصادی، حرکت به سوی سلامت الکترونیک را به یک اولویت برای نظام سلامت ایران تبدیل کرده است. هدف از پژوهش حاضر تبیین پیچیدگی چندسطحی اجرای سلامت الکترونیک و همچنین ارائه برنامه پژوهشی و رهنمون هایی برای کاربست سلامت الکترونیک است. این هدف از طریق فراترکیب پژوهش های داخلی این حوزه و ترکیب داده های گردآوری شده در امتداد مدل شناخته شده سیستمی «ورودی پردازش خروجی» و در قالب الزامات و نتایج بالقوه نظام سلامت الکترونیک دنبال شده است. به طورکلی ۲۲۱ پژوهش منحصربه فرد از پایگاه های داده به دست آمد که در بررسی ابتدایی، ۵۶ پژوهش به عنوان پژوهش های مرتبط شناسایی شدند. با فراترکیب این پژوهش­ها، ۳۹ مولفه در قالب هشت مولفه کلان اقتصادی مالی، حقوقی قانونی، فناوری، امنیتی، اجتماعی، نگرشی، آموزشی و اخلاقی به عنوان الزامات پیاده سازی سلامت الکترونیک شناسایی شدند. همچنین ۱۳ مولفه به عنوان نتایج سلامت الکترونیک در طبقات اقتصادی مالی، حقوقی قانونی، بالینی مثبت و بالینی منفی استخراج شد. این عوامل، تصویری از سلامت الکترونیک ارائه می کند که هم کاربست نظری داشته و هم در طراحی برنامه های عملیاتی سودمند است. در بین الزامات پیاده سازی نظام سلامت الکترونیک، مولفه ­های امنیتی و مولفه­های اخلاقی به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان توجه در پژوهش های مرتبط بوده است. باوجوداین، برای تحقق عملی نظام سلامت الکترونیک بایستی در جهت استقرار تمامی این الزامات حرکت کرد. همچنین نتایج این سیستم، در هدف­گذاری پروژه­های آتی سلامت الکترونیک و طراحی سنجه­هایی برای ارزیابی پروژه های جاری کاربرد دارد.

سلامت الکترونیک, الزامات استقرار سلامت الکترونیک, نتایج سلامت الکترونیک, مطالعه فراترکیب, رویکرد سیستمی