جعفر یوسفی - دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه آزاد میانه
مهدی مرادی - استادیار اقتصاد دانشگاه پیام نور تهران
سید یوسف حاجی اصغری - استادیار مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی میانه
رستم قره داغی - استادیار مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی میانه

کارشناسان اقتصادی همواره از رقابت به عنوان راهکاری برای رشد اقتصادی و بهره گیری بهینه از منابع اقتصادی یاد می کنند. طول دو دهه گذشته تغییرات سیاستی قابل توجهی در سیستم بانکی، به ویژه در اقتصادهای بازار در حال ظهور، رخ داده است که این تغییرات بر رقابت تاثیر گذاشته است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی قدرت انحصار بازار بانک ها بر اساس رویکرد کشش تغییرات حدسی است. برای سنجش قدرت انحصاری انحصاری بازار از الگوی تعمیم یافته آزام و لوپز (۲۰۰۲) استفاده گردید. جهت تجزیه وتحلیل داده پانل از روش حداقل مربعات دومرحله ای با اثرات ثابت معادلات عرضه و تقاضای وام استفاده شد. به منظور برآورد مدل انتخابی، متغیرهای کلان اقتصادی و داده های ترازنامه ای ۳۳ بانک از شبکه بانکی کشور، طی سال های ۱۳۸۰ الی ۱۳۹۹، به کارگرفته شده اند. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که طی دوره مذکور، کشش تغییرات حدسی برابر با ۹۷۶۹/۰- بوده و نزدیک شدن عدد مذکور به ۱- نشان از رقابتی شدن صنعت بانکی دارد. از طرفی شاخص قدرت انحصاری بازار ۰۳۸۶/۰- بوده و قدرت انحصاری بازار در سیستم بانکی کشور و رفتار مبتنی بر همکاری بین بانک ها نیز کاهش داشته است. از طرفی یافته های تحقیق موید آن است که کشش قیمتی تقاضای تسهیلات در دوره برابر ۴/۰- بوده و اعمال تحریم های بانکی نیز از طریق ناکارآمد نمودن بازارهای جایگزین، موجب بی کیش تر شدن آن شده است که نشانگر کشش ناپذیر شدن بیشتر تقاضای تسهیلات بانکی است که سبب افزایش قدرت بازاری صنعت بانکداری می شود.

رقابت, ساختار بازار, تغییرات حدسی, قدرت انحصاری, استراتژی رقابتی, بانکداری ایران