کریستینا بویاکویچ - گروه زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
رضا مراد صحرائی - گروه زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

 چکیده مفعول غیرمستقیم یکی از متمم های فعل است. در زبان فارسی مفعول غیرمستقیم، الزاما، یک گروه حرف اضافه ای است و رابطه میان فعل و متمم آن یعنی حاکمیت تنها به وسیله حرف اضافه برقرار می شود. در زبان روسی مفعول غیرمستقیم، الزاما، گروه حرف اضافه ای نیست و حاکمیت بر آن به دو روش برقرار می شود: ۱  حاکمیت توسط حرف اضافه و حالت دستوری؛ ۲  حاکمیت تنها توسط حالت دستوری. در پژوهش حاضر ۱۰ نقش معنایی مفعول غیرمستقیم زبان فارسی تعیین شده است که عبارت اند از: پذیرنده، بهره ور، زیان دیده، محرک، نتیجه، منبع، موضوع، هدف، وسیله و مشارک / مخاطب. هرکدام از مفعول های غیرمستقیم که دارای یکی از این نقش های معنایی است، متناسب با معنی فعل خود می تواند به وسیله یک یا تعدادی از روش های زیر به زبان روسی بیان شود: ۱. حالت مفعولی بدون حرف اضافه که در این صورت مفعول غیرمستقیم زبان فارسی به زبان روسی در نقش مفعول مستقیم قرار می گیرد و فعل آن در زمره فعل گذرا به شمار می آید؛ ۲. حالت مفعولی با حرف اضافه «на»، «в» و «про»؛ ۳. حالت «به ای» بدون حرف اضافه و یا با حرف های اضافه «к» و «по»؛ ۴. حالت اضافی بدون حرف اضافه و یا با حرف های اضافه «от» و «у»؛ ۵. حالت وسیله ای بدون حرف اضافه و یا با حرف های اضافه «за» و «с»؛ ۶. حالت حرف اضافه ای با حرف اضافه «о».

مفعول غیرمستقیم, حاکمیت, نقش های معنایی, حالت دستوری, حرف اضافه