ارسلان گلفام - عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
رویا صدیق ضیابری - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس
آزیتا جعفری - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

در زبان شناسی امروز سه دیدگاه بارز وجود دارد که هر یک از زاویه ای خاص به مقوله زبان و پدیده های مرتبط با آن می نگرند. این سه نگرش عبارتند از: زبان شناسی صورت گرا،  زبان شناسی نقش گرا و زبان شناسی شناختی. زبان شناسی صورت گرا، زبان را همچون نظامی ساخت بنیان و ریاضی گونه می پندارد؛ زبان شناسی نقش گرا زبان را نظامی برای ارتباط و زبان شناسی شناختی آن را نظامی شناختی می داند. بنیان گذاران این سه نگرش به ترتیب عبارتند از چامسکی (۱۹۵۷) و گیون (۱۹۷۹) و لانگاکر (۱۹۷۶). در مقاله حاضر، نگارندگان در صدد هستند تا با معرفی مبانی نظری رویکرد شناختی و معرفی مفاهیم اساسی این رویکرد در تحلیل ساخت مجهول و مقایسه آن با مبانی نظری رویکرد زایشی (صورتگرا) در این مورد، تصویر واقعی تری از دیدگاه شناختی عرضه کنند و از این طریق به بررسی ساخت مجهول در زبان فارسی با تکیه بر دیدگاه شناختی بپردازند.

ساخت مجهول, زبان شناسی شناختی, انطباق ذهنی, چشم انداز, طرح صحنه, ضبط صحنه