طاهره ایشانی - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
نازنین توتونچیان - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

عینالقضات همدانی یکی از تاثیرگذارترین نویسندگان ادبیات فارسی در حوزه اندیشه و بیان بوده و از این رو، مانند هرنویسنده بزرگ دیگر، بعضی از آثار به وی منسوب شده است. این پژوهش، به روش تحلیلی- آماری، به بررسی سبک شناختی- مقایسه ای مهم ترین تالیف قاضی، یعنی تمهیدات، و یکی از آثار منتسب به وی، یعنی لوایح، اختصاص دارد و در پی یافتن صحت این انتساب است. مقاله حاضر، با رویکرد زبان شناسی نقش گرا در حوزه فرانقش متنی و با تکیه بر نشان داری آغازبخش، حدود ۱۵۰۰ بند از  بیست صفحه­ی آغازین، میانی و پایانی هر یک از  این دو کتاب را بررسی کرده است. علاوه بر این، سایر ویژگی های این دو کتاب، که در ایجاد تشخص و برجستگی کلام نقش دارند نیز بررسی شده اند. طبق یافته های پژوهش و با تکیه بر نشان داربودن آغازبخش در ساخت جملات عینالقضات و بی نشان بودن آن در جملات کتاب لوایح و دیگر شواهد سبکی، به نظر نمی­رسد که این اثر از آثار عین القضات باشد.

سبک شناسی, زبان شناسی نقش گرا, نشان داری آغازبخش, تمهیدات, لوایح