اکرم دهقان زاده - مدرس دانشگاه پیام نور و دانشگاه علمی - کاربردی
محمد رضا احمدخانی - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور
مریم السادات غیاثیان - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
سید مهدی سمایی - پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ( ایرانداک )

یکی از فرآیندهای اصلی موثر در بالابردن جایگاه یک زبان، معیارسازی است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان یک نهاد برنامه ریزی زبانی، می تواند معیارسازی مفاهیم جدید علمی، فنی و تخصصی در حوزه های مختلف را در دستور کار خود داشته باشد تا متخصصان رشته های علمی بتوانند از زبان بومی خود برای تبادل نظر و دانش فنی بهره کافی ببرند. این پژوهش، ازنظر هدف از نوع پژوهش های نظری، چارچوب این تحقیق براساس اینفوترم و روش تحقیق این پژوهش به صورت اکتشافی و به شیوه تحلیل محتوا است که در دو بخش انجام پذیرفته است. در بخش اول پژوهش، واژه های مصوب سیزده دفتر (۱۳۹۵-۱۳۷۶) از دیدگاه معیارسازی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج برگرفته از این مرحله نشان می دهد که از تعداد کل واژه های مصوب (۳۲۸۰۰)، ۱- حدود ۱۸ درصد یه یکدیگر ارجاع داده شده اند؛ ۲- حدود ۴ درصد چندمعنایی بوده اند؛ ۳- حدود ۲ درصد به بیش از یک مدخل واژگانی اشاره داشته اند. در بخش دوم پژوهش، روند کار فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ارتباط با معیارسازی فرهنگ های تخصصی رشته های علمی مورد بررسی قرار گرفته است که داده های این بخش بیش از ۱۰۰ واژه از فرهنگ های تخصصی (انگلیسی- فارسی) در ۲۵ رشته علمی است. از بررسی های انجام گرفته چنین نتیجه گیری می شود که نابسامانی، وجود تکثر اصطلاحی و مفهومی در فرهنگ های تخصصی محرز است و معیارسازی این فرهنگ های تخصصی می تواند در اولویت کاری فرهنگستان سوم قرار گیرد.

زبان علم, معیارسازی, اینفوترم, فرهنگستان زبان و ادب فارسی, جامعه شناسی زبان