سیده معصومه حسینی موسوی - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
سید علی همتی - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
آرش راسخ - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

کرم برگ خوار پنبه، Spodoptera littoralis (Boisd) (Lepidoptera: Noctuidae) آفتی مهم و چندینخوار است که منجر به خسارت اقتصادی روی محصولات کشاورزی در ایران و بسیاری از مناطق جهان می شود. در پژوهش حاضر، تاثیر تغذیه از هفت گونه از سبزی های برگی مختلف شامل خرفه، تره، جعفری، ریحان، شوید، گشنیز و نعناع بر پراسنجه های زیستی و جدول زندگی S. littoralis در شرایط دمایی ۲±۲۵ درجهی سلسیوس، رطوبت نسبی ۵±۶۰ درصد و دورهی نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی بررسی شد. طولانی ترین دوره ی رشدی پیش از بلوغ آفت مربوط به حشرات پرورش یافته روی خرفه (۴۹/۰ ± ۶۷/۴۰ روز) و کوتاه ترین آن روی ریحان (۴۲/۰ ± ۲۲/۳۰ روز) و گشنیز (۳۲/۰ ± ۷۶/۳۰ روز) بود. میزان باروری شبپره هنگام تغذیه از خرفه (۸۲/۲۱ ± ۳۲/۱۹۹ تخم) به طور معنی داری کمتر از بقیه میزبان ها بود و بیش ترین آن روی گشنیز (۸۲/۶۲ ± ۰۶/۴۸۱ تخم)، ریحان (۶۸/۲۸ ± ۹۷/۴۲۸ تخم) و تره (۵۸/۲۶ ± ۲۶/۴۰۹ تخم) ثبت شد. علاوه بر این، نتایج حاصل از پراسنجههای دموگرافیک آفت نشان داد که کمترین مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) و نرخ خالص تولیدمثل (R۰) روی خرفه (به ترتیب ۰۷۲/۰ ± ۱۲۴/۰ بر روز و ۵۱/۱۷ ± ۹۲/۶۷ نتاج) و بیشترین میزان آن روی گشنیز (به ترتیب ۰۶۴/۰ ± ۱۶۱/۰ بر روز و ۹۴/۵۳ ± ۷۰/۲۷۵ نتاج) مشاهده شد. نتایج تجزیه خوشهای نشان داد که گشنیز حساسیت نسبی بالاتری نسبت به S. littoralis نشان داد و به عنوان میزبان مناسب برای رشد این آفت تعیین شد. برعکس، خرفه مقاومت نسبی بالاتری در مقابل آفت داشت. امید است اطلاعات به دست آمده در این پژوهش بتواند در پیشبرد برنامه های مدیریت تلفیقی S. littoralis و درک بهتر تعاملات بین میزبان با آفت مفید واقع شود.

Cotton leafworm, plant resistance, Two-sex life table, Leafy vegetables, Integrated pest management