مصطفی خرایی - Department of Plant Breeding and Biotechnology, Collage of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
فریبا رفیعی - Department of Plant Breeding and Biotechnology, Collage of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
محمدرضا سبزعلیان - Department of Plant Breeding, Collage of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran

افزایش روزافزون جمعیت جهان، با کاهش سرانه زمین­های قابل کشت و تقاضای بیشتر برای منابع غذایی همراه است. بنابراین، کشاورزی عمودی که به زمین زراعی وابسته نیست و قابل استفاده در زمین­های شهری است، رواج پیدا خواهد کرد. مهم­ترین عیب این روش، مصرف بالای انرژی برق است. با پیشرفت­هایی که در "دیودهای ساطع­کننده نور LED"، از لحاظ راندمان نوری به­وجود آمده، کشت عمودی چشم­انداز روشنی دارد، لیکن لازم است کیفیت نور مورد­نیاز برای هر گونه گیاهی تعیین گردد. از طرف دیگر خانواده نعناعیان، جنس­های متنوعی را دربرمی­گیرد که از نظر دارویی و بهداشتی- آرایشی از ارزش اقتصادی بالایی برخوردارند. لذا این پژوهش، به­منظور تاثیر شش طیف نوری مختلف شامل: قرمز، آبی، ترکیب قرمز (۷۰) و آبی (۳۰)، سفید، لامپ فلورسنت و محیط شاهد (شرایط گلخانه- تحت طیف کامل نور خورشید) بر چگونگی تغییر در ترکیبات متابولیکی دو گونه متعلق به خانواده نعنائیان (نعناع زراعی و پونه) انجام شد. نمونه­های گیاهی از محیط­های مختلف رشدی در زمان گلدهی برداشت شدند و با کمک تکنیک نمونه­برداری در فضای فوقانی و به­دنبال آن آنالیز GC-MS ترکیبات بیوشیمیایی آنها شناسایی شد. آنالیز داده­ها نشان­دهنده تفاوت در غلظت مونوترپن­های تولید­شده در محیط­های مختلف نوری در دو گونه مورد مطالعه بود. همچنین، در محیط رشدی مجهز به LED قرمز- آبی شرایط خاصی از نور فراهم شده بود که غلظت ترکیبات مونوترپنی با ارزش اقتصادی، در هر دو گونه بالاتر از سایر محیط­های نوری بود. این نتیجه نشان می دهد که امکان تولید نعناع زراعی و پونه در کشت عمودی وجود دارد و کیفیت روغن نسبت به گلخانه­های معمول تغییر معنی­داری نمی­کند.

Analysis of GC-MS, Head space sampling technique, Lamiaceae, LED light, Volatile compounds, آنالیز GC-MS, ترکیبات فرار, خانواده نعناعیان, تکنیک فضای فوقانی, نور LED