مصطفی موسوی - گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران.
نگین سلامات - دانشکده علوم دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران.
عبدالعلی موحدی نیا - گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
پروین خردمند - گروه پاتولوژی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران.

مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات ساختار بافتی آبشش ماهی شانک زردباله (Acanthopagrus latus) در مواجهه با غلظت های مختلف فنانترن تحت شرایط آزمایشگاهی به مدت ۱۴ روز بانجام گرفت. بدین منظور، غلظت های مختلف فنانترن ( ۰ ، ۲ ،۲۰، ۴۰ و ۷۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به صورت درون صفاقی به ماهیان شانک زردباله تزریق شد. سپس نمونه های بافتی از آبشش ۱۰۰ قطعه A. latus (۵ نمونه/گروه/روز) جهت انجام مطالعات هیستولوژیک و هیستومتریک در روزهای ۱، ۳، ۷ و ۱۴ جدا شده و در محلول بافر فرمالین به مدت ۴۸ ساعت تثبیت شدند. سپس نمونه ها با استفاده از روش های معمول بافت شناسی آماده سازی شدند. مقاطع بافتی به ضخامت ۶-۵ میکرومتر تهیه و با استفاده از رنگ آمیزی هماتوکسیلین و ائوزین رنگ امیزی شدند. همچنین ، درجه تغییرات بافتی (Degree of tissue changes) (DTC) آبشش جهت ارزیابی سلامت اندام محاسبه شد. نتایج نشان داد که هیپرپلازی سلول های تیغه های آبششی و اتصال تیغه ها و جداشدن اپی تلیوم تیغه های آبششی از غشا پایه، عمده ترین تغییرات بافتی آبشش ماهیان در مواجهه با فنانترن بود. بیشترین مقدار DTC آبشش، در ماهیان تیمار شده با mg/kg ۷۰ فنانترن در روز هفتم نمونه برداری اندازه گیری شد. میانگین DTC این گروه نشاندهنده آسیب بافتی متوسط تا شدید بود. حداقل میزان DTC در ماهیان تیمار شده با mg/kg ۲ فنانترن ثبت شد که نشاندهنده مقاومت ماهیان به این مقدار از فنانترن بود. بر اساس نتایج به نظر می رسد که ارتباط نزدیکی میان میزان تغییرات بافتی و غلظت آلاینده وجود دارد.

شانک زردباله, آبشش, فنانترن